Machtsverschuivingen in het Europees parlement: rechts naar voor, links naar achter.
De politieke wind waait in Europa alsmaar meer van rechts. Grote verliezers van de Europese verkiezingen? De Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Franse president Emmanuel Macron, die meteen nieuwe parlementsverkiezingen uitschrijft.
De Duitse desillusie
In Duitsland kreeg de regerende rood-groen-blauwe coalitie een flinke dreun. De conservatieve oppositie (CDU-CSU) van Von der Leyen triomfeert met ongeveer 30 procent en 29 zetels. Maar de echte schokgolf? De extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) scoort 16,5 procent, een flinke sprong vooruit ondanks hun neonazi-imago. Met zestien zetels, maar zonder fractie, lijken zij de gedoodverfde paria's van Europa.
De sociaaldemocratische SPD van Scholz is nu de derde partij met een magere 14 procent, een historisch dieptepunt. De Groenen zakken naar 12 procent en de liberale FDP haalt een schamele 5 procent. Commentatoren voorspellen het einde van Scholz' coalitie.
Macron in de strijdmodus
In Frankrijk wint Marine Le Pen's Rassemblement National (RN) glansrijk, aangevoerd door de 28-jarige Jordan Bardella. Met 31,5 procent van de stemmen domineren ze, meer dan het dubbele van Macron's coalitie. Macron gooit meteen nieuwe parlementsverkiezingen in de strijd, gepland voor 30 juni en 7 juli, hopend de populistische golf te breken voor de presidentsverkiezingen van 2027.
België: standvastig rechts
De Belgische uitslagen tonen stabiliteit bij N-VA en Vlaams Belang, elk met drie zetels. Vooruit wint een zetel, cd&v behoudt er twee, maar met nieuwe gezichten. Open Vld verliest een zitje, en bij Groen blijft Sara Matthieu op haar post. Ecolo verliest, MR wint en Les Engagés en PS blijven stabiel. Volt Europa ziet hun Sophie in ’t Veldt niet herkozen.
Oostenrijk en verder
De Oostenrijkse FPÖ wint met 27 procent en nauwe Kremlin-banden. Italië's Meloni en Hongarije's Orbán staan sterk. Nederland ziet een winst voor PVV, maar GroenLinks-PvdA blijft de grootste.
Een rechts parlement?
Met 720 zetels schuift het Europees Parlement naar rechts. De centrumrechtse EVP, sociaaldemocratische S&D, en liberale Renew houden wellicht hun meerderheid, maar het is krap. Hendrik Vos voorziet een moeilijke evenwichtsoefening voor de EVP: rechts lonken naar Meloni betekent links verliezen.
Von der Leyen moet vechten voor haar herverkiezing als Commissievoorzitter, afhankelijk van een fragiele steun. Groen-spitskandidaat Bas Eickhout belooft steun aan Von der Leyen, mits ze Meloni negeert.
Von der Leyen zelf claimt de overwinning als bescherming tegen populisme. "Samen bouwen we een bastion tegen extremen van links en rechts," zegt ze. "We stoppen ze."
Conclusie
De politieke kaarten zijn opnieuw geschud, met een duidelijke verschuiving naar rechts. Of dit een duurzame verandering is, zal de tijd moeten uitwijzen. Ondertussen blijft het spannend afwachten hoe de gevestigde partijen en hun leiders hiermee omgaan.
(Foto: screenshot YouTube/NOS3)
