Zwijgakkoord begraven: Vlaamse meerderheid trekt politieke muilkorf uit.
Het is voorbij. Het beruchte zwijgakkoord dat jarenlang een doorn in het oog was van menig Vlaamse parlementslid, is officieel naar de prullenmand verwezen. N-VA, Vooruit en CD&V blazen het kartel van stilzwijgen definitief op, zo vernam Knack. Voortaan mogen parlementsleden zonder verplichte voorafgaande afstemming eigen voorstellen indienen.
Maar voor wie al droomt van onverwachte allianties met oppositiepartijen als Vlaams Belang, Open Vld, Groen of PVDA, mag het op zijn buik schrijven. Die deur blijft stevig op slot.
De kooi van Jambon I
Het zwijgakkoord werd bij de start van de vorige legislatuur onder druk van N-VA, CD&V en Open Vld ingevoerd om de Vlaamse regering-Jambon I uit de storm te houden. In de praktijk betekende dat een politieke muilkorf voor parlementsleden: geen wetsvoorstellen zonder voorafgaande goedkeuring van de coalitiepartners.
De bedoeling was om de gelederen gesloten te houden en te vermijden dat interne discussies op straat kwamen te liggen. Maar het resultaat was dat gefrustreerde politici zich jarenlang gevangen voelden in een systeem waarin elk initiatief eerst door een slopend keurslijf van overleg en compromissen moest.
Vooral jongere politici, zoals Orry Van de Wauwer (CD&V) en Maurits Vande Reynde (toen Open Vld, nu oppositie), voelden zich beperkt. Vande Reynde doorbrak het akkoord uiteindelijk door tegen de wil van CD&V in een resolutie in te dienen. Hij fulmineerde in oktober nog tegen het zwijgakkoord, dat volgens hem de particratie enkel versterkte.
Mahdi en Van den Bossche: “Politiek moet ademen”
Dat het zwijgakkoord niet lang meer zou standhouden, werd de voorbije maanden steeds duidelijker. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi was er in aanloop naar de verkiezingen al duidelijk over: "Het zwijgakkoord is een van de slechtste politieke uitvindingen ooit. Het maakt parlementsleden morsdood."
Ook binnen Vooruit klonk het signaal dat deze politieke houdgreep niet langer houdbaar was. Freya Van den Bossche, kersvers parlementsvoorzitter, liet er geen twijfel over bestaan: "Voor mij bestaat er geen zwijgakkoord. Het is een absurditeit. Parlementsleden moeten de vrijheid krijgen om te doen waarvoor ze verkozen zijn."
Meer vrijheid, maar geen politieke avonturen
Wie denkt dat dit het begin is van opportunistische wisselmeerderheden met de oppositie, is politiek naïef. De regering wil geen verrassingen en geen gesjoemel met stemmen. Het blijft dus meerderheid versus oppositie, alleen binnen de meerderheid zijn de teugels een pak losser.
Een Vlaamse politiek zonder zwijgakkoord: wat nu?
Nu de politieke muilkorf af is, wordt het afwachten hoe de Vlaamse meerderheidspartijen deze nieuwe vrijheid gaan invullen. Wordt het een democratische verademing, of opent dit de doos van Pandora met interne strijd en onvoorspelbare stemmingen richting een kibbelkabinet? Het tijdperk van achterkamertjespolitiek en gesmoorde initiatieven is bijna voorbij. Of dat goed nieuws is, zal afhangen van hoeveel ruggengraat de Vlaamse meerderheid nog overheeft.
(Foto: Bert Van Den Broucke / Photonews)
