Een alles-of-nietsweek voor een akkoord of een nieuwe formateur.
De federale onderhandelaars hebben nog een week. De vorming van de federale regering staat onder druk als nooit te voren. Mag het? Er zijn al 228 dagen gepasseerd sinds de kiezer dacht dat hij/zij een vinger in de politieke pap had. Een week voor de zichzelf opgelegde deadline, zijn we in het politieke spel van de kwalijke lekken beland, waardoor iedereen wordt gedwongen om kleur te bekennen. We staan voor een alles-of-nietsweek waarin ofwel een akkoord wordt bereikt, ofwel de kaarten voor een volgende formatiepoging opnieuw worden geschud.
18 miljard en een nieuw verhaal
Het nieuwe lek toont dat N-VA-voorzitter en formateur Bart De Wever mikt op een strak saneringstraject van maar liefst 18 miljard euro. Daar bovenop voorziet hij extra uitgaven voor defensie, veiligheid en lokale besturen, goed voor 2 miljard euro. Om het plaatje compleet te maken, plant hij een belastingverlaging van 1 miljard euro. Ambitieus – zeker in tijden van economische onzekerheid – maar meteen ook voer voor debat.
Een belangrijk deel van de financiering moet komen van structurele hervormingen op de arbeidsmarkt en in de pensioenen. Tegen 2029 zouden die hervormingen meer dan 7 miljard euro moeten opleveren. Tegelijk mikt De Wever op een werkzaamheidsgraad van 80 procent tegen 2030 – een doelstelling die velen omschrijven als “politieke durf” of simpelweg als “wishful thinking”.
Nee, niet alles aan het plan lijkt even haalbaar. De ramingen rekenen op een terugverdieneffect van 8 miljard euro, een scenario dat meer op politieke optimisme dan op economische realiteit lijkt gebaseerd.
Pensioenmalus en werkloosheidsbeperkingen: ingrijpende maatregelen
Wat De Wever op tafel legt, heeft het potentieel om de fundamenten van het Belgische sociale model grondig te hervormen. Zo voorziet de nota de invoering van een pensioenmalus vanaf 2040. Wie voor zijn 67ste met pensioen wil, maar geen 35 effectieve werkjaren kan aantonen, zal een fikse korting van 5 procent per jaar moeten slikken. Een harde noot om kraken voor vakbonden en oppositiepartijen.
Ook de beperking van werkloosheidsuitkeringen in de tijd wordt een heet hangijzer. Wie in de drie jaar voorafgaand aan zijn werkloosheid slechts één jaar heeft gewerkt, zou maximaal twaalf maanden een uitkering krijgen. Dat voorstel zorgt voor nervositeit bij centrumpartijen als CD&V en Vooruit, die dreigen met stevige tegenwind vanuit hun vakbonden.
Vooruit-voorzitter Conner Rousseau lijkt alvast weinig vertrouwen te hebben in de opbrengst van de maatregelen. Naar verluidt verklaarde hij met een flinke dosis ironie: “Als ook maar één maatregel echt opbrengt wat hier beloofd wordt, scheer ik me kaal.”
De belegger betaalt: meerwaardebelasting komt eraan
Eén van de meest opvallende maatregelen in het plan is een meerwaardebelasting van 5 procent op financiële activa. Die zou 500 miljoen euro moet opleveren. Door de vrijstelling voor beursaandelen te verlagen van 10.000 naar 6.000 euro, wordt de gewone belegger midscheeps getorpedeerd. Deze belasting raakt niet alleen de grote spelers, maar ook de kleine spaarders die wat extra rendement zochten op hun investeringen.
En dus heeft iedereen meteen kritiek. Vooruit en CD&V zetten vraagtekens bij de haalbaarheid van de voorspelde opbrengsten. Georges-Louis Bouchez steunt De Wever op dit punt dan weer ten volle. Georges-Louis applaudisseerde eerder al voor de voorziene belastingverlaging van 1 miljard euro.
Sociale gevoeligheden en politieke spanningen
De lekken leggen de kloof tussen de partijen bloot. Socialisten en katholieken blijven zich afzetten tegen de hervormingen die volgens hen te weinig “sociaal” zijn. Rousseau blijft hameren op eerlijkheid en liet zich verleiden tot een apoclyptische conclusie: “Als het niet socialer wordt voor de mensen, zal het niet lukken.”
Het bedrijfsleven is not amused
Binnen het bedrijfsleven rommelt het ook. Werkgevers zouden voortaan vier maanden lang 30 procent van de uitkering van langdurig zieke werknemers moeten betalen, na afloop van de periode waarin het gewaarborgd loon loopt. Dat plannetje zou de overheid jaarlijks 200 miljoen euro besparen, maar zet ondernemers voor het blok.
Game over of een ultieme landing?
Zijn de partijen na 228 dagen bereid om water bij de wijn te doen, en hoeveel? De formateur heeft zichzelf een harde deadline van eind januari opgelegd. Lukt het niet, dan moet de vraag gesteld worden of De Wever wel in staat is om een federale regering te vormen? En als De Wever straks opstapt, wie kan er dan wel een akkoord tussen deze andersgezinden in mekaar boksen?
(Foto: Gianni Barbieux/Photo News)
