“Onze 22 landgenoten in het Europees parlement houden samen 82 nevenactiviteiten aan, waarmee ze jaarlijks ruim 300.000 euro bijverdienen.”
In het Europees Parlement gebeurt hét. In Brussel of in Straatsburg – al naar gelang waar de dure politieke karavaan zich bevindt – wordt bepaald wat we mogen en niet mogen, en – vooral – wat ons dat zal kosten. Het is plek waar beslissingen worden genomen die miljoenen Europeanen beïnvloeden. Je zou denken dat het nemen van zulke beslissingen een fulltime job vereist. Doch, dat zien onze politici anders. Ze cumuleren als professionele postjespakkers dat het een lieve lust is. In het Europees parlement leeft er nu eenmaal een indrukwekkend netwerk van nevenactiviteiten en bijverdiensten. Uit een diepgaand internationaal onderzoek, waaraan onder meer De Tijd, Le Monde en Der Spiegel meewerkten, komt deze verontrustende conclusie: “De cumulatie van mandaten onder Europarlementsleden is dit jaar nog toegenomen.”
Mandatenregen: meer dan enkel volksvertegenwoordiging
Van de 720 Europarlementsleden combineert maar liefst 75 procent hun parlementaire werk met andere mandaten, vaak lucratieve nevenactiviteiten. Gezamenlijk schuiven zij jaarlijks een extra 6,3 miljoen euro opzij bovenop hun royale parlementsalaris van 10.802,91 euro bruto per maand. Belgische leden van het Europees Parlement zijn geen uitzondering. Onze 22 landgenoten houden samen 82 nevenactiviteiten aan, waarmee ze jaarlijks ruim 300.000 euro bijverdienen.
Vlaamse koplopers
Met 58 van de 82 aangegeven nevenactiviteiten bewijzen Vlaamse Europarlementsleden opnieuw hun ondernemerszin. Johan Van Overtveldt (N-VA) houdt er bijvoorbeeld een vergoed bestuursmandaat bij softwarebedrijf NBX op na en doceert aan de Universiteit Hasselt. Kris Van Dijck (N-VA) combineert als Suske zijn mandaat met het burgemeesterschap van Dessel en benadrukt dat hij "hard werken" niet schuwt. Zijn lokale verankering, stelt hij, is zijn grootste kracht.
Een wettelijke grijze zone
Hoewel cumulatie van functies legaal is, vereist de gedragscode sinds 2012 dat Europarlementsleden al hun bijverdiensten en mandaten transparant aangeven. Toch blijkt de praktijk vaak minder helder. De slimme koppen van het parlement durven al wel eens iets vergeten. Oeps. Neem bijvoorbeeld Kathleen Van Brempt (Vooruit), die pas onlangs – beetje veel te laat – meldde dat ze stille vennoot is van een consultancybedrijf dat al sinds 2020 actief is. Van Brempt noemde haar nalatigheid een “vergetelheid’. Maar ‘foutjes’ van iemand die zich profileert als het grote geweten van een maatschappij, ligt zwaar op de maag van Jan met de pet. Hoe nauwgezet worden de regels eigenlijk nageleefd?
Belangenconflicten: wie controleert de controleur?
Het probleem is simpel: de parlementsleden moeten zelf belangenconflicten detecteren en melden. Als we dat doortrekken naar het ‘gewone leven’, dan kunnen we de politie maar beter afschaffen en de criminelen zichzelf laten opsporen en opsluiten. Voila, Bart, het probleem van de begroting is opgelost.
Uit het onderzoek blijkt dat veel Europarlementariërs de nuance van belangenverstrengeling zelf invullen. Wat had je gedacht? Slechts vier van de 545 aangiftes over belangenconflicten in het hele halfrond leidden tot de conclusie dat er daadwerkelijk sprake was van een probleem.
Maar het kan nog erger:
159 van de geregistreerde nevenactiviteiten hebben directe connecties met lobbygroepen. Neem bijvoorbeeld leden die voor energiebedrijven werken terwijl ze lid zijn van de commissie Milieubeheer. Of een freelanceconsultant in de auto-industrie die adviseert over wetgeving binnen diezelfde sector. Of wat dacht je van barones von der Leyen die in haar uppie een geheime deal sloot met Pfizer. De echtgenoot van Ursula is toevallig de medisch directeur van Orgenesis Inc., een bedrijf dat samenwerkt met Pfizer-BioNtech en rechtstreeks betrokken is bij de ontwikkeling van gentherapieën, met name vaccins op basis van messenger-ribonucleïnezuur (mRNA). Horen we daar enkele klokjes luiden?
Een ondoorzichtige top
Het beeld achterblijft is dat van een graaiparlement waar macht en geld op het menu staan. Veertien parlementsleden halen zelfs meer inkomsten uit hun nevenactiviteiten dan uit hun parlementair werk. Blijft er nog één vraag over: Kunnen onze Europarlementsleden werkelijk optreden in het algemeen belang wanneer ze persoonlijk financieel voordeel halen uit andere activiteiten?
Het Europees Parlement belooft in maart een rapport met meer transparantie. We zijn benieuwd.
