Pamperen, subsidiëren en de ander kant uit kijken.
Het regent subsidies in Vlaanderen. Vorig jaar trok de Vlaamse overheid opnieuw de geldkraan wagenwijd open en sluisde ze een recordbedrag van 18 miljard euro door naar zowat alles wat een subsidie kan ontvangen. Dat is alweer 600 miljoen euro meer dan het jaar ervoor. Ter vergelijking: dat is meer dan de hele begroting van Brussel of dubbel zoveel als wat de federale overheid uitgeeft aan defensie.
Een schijnbaar onstuitbare groei, want met een stijging van 3,4 procent ging de subsidiepot nog harder omhoog dan de inflatie. En terwijl de gemiddelde Vlaming worstelt met stijgende facturen en een overheid die oproept tot besparingen, krijgt - wie in de juiste subsidiecategorie valt - nog altijd gul geld toegestopt.
65.000 ontvangers: wie slokt het meeste op?
Met 18 miljard euro valt er natuurlijk heel wat te verdelen. Maar waar gaat al dat belastinggeld precies naartoe? Een blik op de cijfers leert dat de subsidiepot breed wordt opengetrokken: van lokale besturen en zorginstellingen tot innovatiesteun, cultuurverenigingen en bedrijven.
Een paar grote vissen springen eruit:
- Departement Welzijn en Zorg is met 7,6 miljard euro de absolute slokop. Daarvan gaat ruim een derde naar residentiële ouderenzorg.
- Het Gemeentefonds, waarmee steden en gemeenten gefinancierd worden, slikt 3,5 miljard euro op.
- Dienstencheques, een systeem waar de nieuwe Vlaamse regering fors in snoeit, kregen in 2024 toch nog bijna 1,6 miljard euro.
Opvallend: ziekenfondsen, centrumsteden en bedrijven die actief zijn in de dienstenchequesector staan steevast bovenaan de lijst met grootste ontvangers. De Vlaamse economie en het sociale weefsel worden dus stevig ondersteund, maar de vraag blijft: is dat geld altijd goed besteed?
Transparantie of schijn van controle?
De roep om meer zicht op waar al die miljarden heengaan, werd de laatste jaren luider, zeker na het schandaal rond voormalig Open VLD-politica Sihame El Kaouakibi. Toen aan het licht kwam hoe ze met belastinggeld haar eigen luxeleventje financierde, werd snel een ‘transparanter’ subsidieregister op poten gezet. Sinds 2022 biedt dat register een beter overzicht, maar toch blijven de grote geldstromen moeilijk te doorgronden.
Een interessante voetnoot: enkele grote spelers zoals De Lijn, de VRT en de VDAB vallen zelfs niet onder dat register. Officieel omdat ze als "binnen de overheid" worden beschouwd, maar dat betekent in de praktijk dat we geen zicht hebben op hoe die miljarden worden gespendeerd. Transparantie? Alleen waar het uitkomt.
Subsidiekoorts: blijft de kraan open?
Met een nieuwe Vlaamse regering die al aankondigde te willen besparen op onder meer dienstencheques en sociale projecten, lijkt de subsidiegolf misschien wat af te zwakken. Doch, experts betwijfelen of dat echt gaat gebeuren. Subsidies zijn als een drugs voor politici: eens toegekend, raken ze zelden afgeschaft.
Het blijft dan ook de vraag hoeveel van die 18 miljard echt onmisbaar is, en hoeveel er belandt in initiatieven die op eigen benen zouden moeten staan. De Vlaamse belastingbetaler betaalt, maar of hij altijd weet waarvoor, is een heel andere kwestie.
(Foto: Shutterstock)
