Eentje is geentje.
Tweede Kerstdag is een fenomeen dat in België - en enkele andere landen - als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Het waarom van deze dubbele feestdag is te vinden in oude tradities en religieuze gebruiken.
Historische achtergrond
Voor de opkomst van het christendom vierden de heidense Germanen het Joelfeest, ook wel bekend als het Midwinterfeest. Dit twaalfdaagse festival markeerde de overgang van de kortste dag van het jaar en vierde de terugkeer van het licht.
Met de verspreiding van het christendom werden veel heidense feesten omgevormd tot christelijke vieringen. Waarom iets uitvinden, wat al bestaat, toch? Lekker makkelijk: naam veranderen en “schol”. En dus werd het Joelfeest geïntegreerd in de 'kersttijd', een periode van twaalf dagen van 25 december tot 6 januari, waarbij elke dag werd gewijd aan een specifieke heilige. Tweede Kerstdag stond in het teken van Sint Stefanus, de eerste christelijke martelaar. De feestdag van onze eigenste hoofdredacteur, zeg maar.
Van vier naar twee kerstdagen
In 813 - tijdens het Concilie van Mainz - werd besloten het kerstfeest uit te breiden naar vier dagen, elk met een eigen betekenis. Zo was Vierde Kerstdag een kinderfeest en stond Tweede Kerstdag in het teken van dieren. In de loop der eeuwen werden deze extra dagen echter afgeschaft. Trop is teveel, en teveel is trop. In België werd in 1773 Derde Kerstdag officieel geschrapt, waardoor alleen Eerste en Tweede Kerstdag overbleven.
Boxing Day en moderne tradities
In het Verenigd Koninkrijk en andere landen van het Gemenebest staat Tweede Kerstdag bekend als Boxing Day. Op Eerste Kerstdag moest destijds door het gewone volk gewerkt worden. Dat gold althans aan het eind van de Middeleeuwen voor het dienstpersoneel van welgestelde families. Geen feestje, maar werken. Daarom ontstond in een aantal Europese landen Tweede Kerstdag. Op die dag kregen ze vrij om familie te bezoeken. Het personeel woonde vaak bij hun werkgever in huis en werd tot de familie gerekend. Hun eigen familie zagen ze zelden. Op Tweede Kerstdag kregen ze dan eten mee voor hun familie. We spreken dan over een heel pakket met goed houdbare etens- en drinkwaar. Uit deze gebruiken zijn het kerstpakket en het geven van cadeaus ontstaan.
Tweede Kerstdag in België
In België heeft Tweede Kerstdag zijn religieuze betekenis grotendeels verloren en is het uitgegroeid tot een extra vrije dag, die niet echt een vrije dag is. Raar, maar waar, in België heeft Tweede Kerstdag niet dezelfde officiële status als in omliggende landen. Dit komt voornamelijk doordat de feestdag, buiten de Duitstalige gemeenschap, niet erkend wordt door de federale overheid. Voor velen in Vlaanderen en Wallonië is 26 december een reguliere werkdag. Toch wordt er in de praktijk niet veel gewerkt. Mensen besteden deze dag aan bekomen van de Eerste kerstadag, aan familiebezoeken, winkelen of het serveren van een tweede kerstdiner.
(Foto: Shutterstock)
