Wetenschappers reconstrueren het gezicht van Nicolaas van Myra.
Iedereen weet nog het moment dat hij/zij erachter kwam dat de papa en de mama je jarenlang hadden voorgelogen. Die man met de witte baard die cadeautjes en lekkers kwam gooien in één of andere hoek, bleek een verzinsel. Hij bestond gewoon niet. Er was wel een of andere Turkse bisschop die model had gestaan voor zowel onze Sinterklaas en Santa Claus, maar over de goed heilig man van 1.700 jaar geleden is zo goed als niet bewaard gebleven.
Ho-ho-how
De goedlachse Santa Claus vindt zijn wortels in een serieuzere historische figuur: Nicolaas van Myra, een 4e-eeuwse bisschop uit het huidige Turkije. Geloof het of niet, maar dankzij nieuwe wetenschappelijke technieken kunnen we nu met verbazingwekkende precisie zien hoe deze originele ‘kerstman’ er écht uitzag.
Van Turkse bisschop tot wereldwijde icoon
Nicolaas van Myra, geboren rond het jaar 270, was niet zomaar een geestelijke. Hij verwierf bekendheid door zijn onvoorstelbare vrijgevigheid en sociale daden. Zeggen ze. Het bekendste verhaal vertelt hoe hij drie meisjes redde van een leven in slavernij door anoniem hun bruidsschat te schenken. Zijn goedhartigheid en heldendaden maakten van hem een volksheld. Na zijn dood in 343 groeide zijn populariteit. Toen zijn relikwieën in de 11e eeuw naar Bari in Italië werden gebracht, werd hij zelfs een van de meest vereerde heiligen van de katholieke kerk. In onze contreien werd deze Turkse bisschop bekend als Sinterklaas. In het Engels verbasterde Sinterklaas tot Santa Claus.
Van schedel tot gezicht: de reconstructie van Sint-Nicolaas
De eerste stap naar het moderne beeld van Nicolaas van Myra werd in de jaren vijftig gezet door de Italiaanse anatomieprofessor Luigi Martino. Hij onderzocht de beenderen van de heilige, die bewaard worden in de basiliek van Bari. Aan de hand van de schedel stelde Martino vast dat Nicolaas een scheve neus had, waarschijnlijk door een gebroken bot dat slecht genas. Hij creëerde een rudimentaire reconstructie van het gezicht van Nicolaas, maar het ontbrak aan finesse.
In de jaren 2000 ging forensisch expert Dr. Caroline Wilkinson aan de slag met Martino’s werk. Door gebruik te maken van röntgenfoto’s en moderne technieken verfijnde zij het oorspronkelijke beeld. Uit haar reconstructie kwam een robuuste man naar boven. Een geblokte kerel met een sterke kaaklijn en de eerder ontdekte asymmetrische neus.
Doch, de grootste sprong richting de waarheid over het uiterlijk van de Sint, kwam recent, met het werk van de Braziliaanse expert in 3D-reconstructie Cicero Moraes. Zijn team combineerde alle beschikbare data - waaronder de studies van Martino en Wilkinson - met ultramoderne 3D-modelleringstechnieken. Het leverde een ongeëvenaarde digitale reconstructie op van het gezicht van onze Nicolaas.
Het gezicht van de echte ‘Santa’
Het nieuwste beeld van Nicolaas toont een sterk, vriendelijk gezicht met een brede kaaklijn en een stevige, maar niet onvriendelijke blik. Moraes beschrijft hem als iemand met “een kalend hoofd en een natuurlijke baard, gekleed in historische kleding die perfect past bij de 4e eeuw.” Wat vooral opvalt is – alweer – de asymmetrische neus, een detail dat perfect aansluit bij Martino’s eerdere analyse van de schedel. Stak de Sint zijn neus teveel in andermans zaken?
Door deze reconstructie komt de legendarische figuur van Sinterklaas – en dus ook de kerstman – dichterbij dan ooit. Door een mix van moderne technologie en historische gegevens kunnen we vandaag de man achter de mythe in de ogen kijken.
Hoe zou Zwarte Piet er ‘gereconstrueerd’ uitzien? Nu ja, het zijn vijgen na pasen. Onze Sint zit alweer in Spanje, en Santa Claus heeft geen Piet.
