De jacht op de jeugd en hopen op goed weer voor zondag.
Het sneuvelen van de stemplicht voor de verkiezingen, bezorgt veel partijen slapeloze nachten. Sommigen hopen op een gouden zet om de kiezers alsnog te overtuigen, terwijl anderen al nachtmerries hebben over massale afwezigheid. En dus maken politici zich belachelijk met pathetische initiatieven om politieke zieltjes te winnen. Maar wie heeft het meeste te vrezen?
“Hi besties, I’m the G.O.A.T van de liberalen”
Wie onlangs op Instagram zat te scrollen, struikelde mogelijk over een belachelijke campagnevideo waarin Herman De Croo, 87 jaar jong, op de meest hippe manier mogelijk – geeuw – de Vlaamse jeugd probeert te verleiden om toch maar te gaan stemmen. “Hi besties, I’m the G.O.A.T van de liberalen,” spreekt hij in een mengeling van Engels en Nederlands. Voor wie zich afvraagt of ze in een parallelle werkelijkheid zijn beland: dit is pure politieke noodzaak:wanhoop. Open Vld probeert met man en macht de jongeren te bereiken, want zonder verplichte opkomst dreigen vooral zij – die liever scrollen dan stemmen – massaal thuis te blijven. En dat zou wel eens het genadeschot voor de partij kunnen betekenen.
De kiezers motiveren om te gaan stemmen, dat is voor vele postjespakkers het allerhoogste doel in deze verkiezingen. Groen komt met creatieve spiegelschrift-slogans: “Als je dit leest moet je gaan stemmen.”
Vlaams Belang waarschuwt dan weer in een campagnevideo waarschuwt: “Als je niet gaat stemmen, wint links sowieso.” Elk van deze partijen probeert vooral jongeren wakker te schudden, want zoals de statistieken aantonen, zijn zij het minst gemotiveerd om hun stem uit te brengen.
Aandeel jonge kiezers
- Groen: 31 procent
- PVDA: 22 procent
- Open VLD: 21 procent
- CD&V: 15 procent
- Vooruit: 12 procent
- Vlaams Belang: 11 procent
- N-VA: 8 procent
De strijd om de jongere kiezer
Internationale studies bewijzen keer op keer dat jongeren onder de 27 jaar de minst trouwe bezoekers van het stemhokje zijn. In een land als België, waar stemmen sinds mensenheugenis verplicht was, werd dit nooit als een probleem ervaren. Partijen die traditioneel een jong kiespubliek hebben zitten dus met spreekwoordelijke ‘poepers’. Dit geldt met name voor Groen, Open Vld en PVDA – drie partijen die elk ongeveer een vijfde tot een derde van hun stemmen bij jongeren halen. Zij zien het gevaar dat een groot deel van hun kiespubliek misschien liever nog even in bed blijft liggen op verkiezingszondag.
Toch is er een lichtpuntje voor Groen en Open Vld. Uit studies blijkt namelijk dat hoger opgeleide jongeren wél meer geneigd zijn om naar de stembus te trekken. En laat dat nu net het profiel zijn van de meeste kiezers die deze twee partijen achter zich weten te scharen.
Vlaams Belang: zorgen over opleidingsniveau
Vlaams Belang hoeft zich wat minder zorgen te maken over het jongerenprobleem. Hun kiezerspubliek bestaat voornamelijk uit dertigers, veertigers en vijftigers. Maar dat betekent niet dat ze op hun lauweren kunnen rusten. Het echte risico voor hen schuilt in het opleidingsniveau van hun achterban. Veel van hun kiezers hebben enkel een diploma middelbaar onderwijs of zijn zelfs vroegtijdig gestopt met school. En dat is een probleem. Onderzoek uit Nederland toont aan dat lager opgeleide burgers veel minder geneigd zijn om vrijwillig te gaan stemmen. Als die trend zich in Vlaanderen doorzet, zou Vlaams Belang wel eens een stevige klap kunnen krijgen.
Optimist tot in de kist
“Onze kiezers zijn de meest overtuigde van allemaal,” klinkt het vanuit het hoofdkwartier van Vlaams Belang.. Volgens Vlaams Belang hebben ze van alle partijen de meest gepassioneerde aanhangers, wat hen zou moeten helpen om de afwezigen binnen de perken te houden. Maar zelfs zij zullen het zekere voor het onzekere nemen, met campagnevideo’s waarin partijvoorzitter Tom Van Grieken een stamgast in een café speelt die er alles aan doet om de man aan te sporen te gaan stemmen: “Anders wint links.”
Divers publiek, divers probleem
Voor partijen als PVDA, Groen en Vooruit speelt nog een andere factor een grote rol: kiezers met een migratieachtergrond. Deze groep – vooral de eerste en tweede generatie – is statistisch gezien minder geneigd om hun stem uit te brengen bij vrijwillige verkiezingen. Dit kan grote gevolgen hebben voor linkse partijen, die het traditioneel goed doen bij deze doelgroep.
PVDA heeft het probleem al onderkend en zet daarom vol in op anderstalige campagnes. Zo circuleren er video’s in het Engels waarin stap voor stap wordt uitgelegd hoe je moet stemmen. Of dit voldoende zal zijn om dit kiespubliek naar de stembus te krijgen, Joost mag het weten.
Kleinere partijen, lokale strijd
Hoewel het afschaffen van de opkomstplicht vooral de grotere partijen zenuwachtig maakt, hoeven kleinere partijen zich minder zorgen te maken. In steden als Gent en Antwerpen wordt de verkiezing namelijk een heuse strijd om de burgemeesterssjerp. Het onderzoek is duidelijk: hoe spannender de verkiezingsstrijd, hoe groter de kans dat mensen wél gaan stemmen. In Antwerpen heeft PVDA er goed aan gedaan om zich frontaal te richten op Bart De Wever (N-VA), waardoor de lokale verkiezing meteen een zaak van leven en dood lijkt. Onderzoek toont aan dat scherpe tegenstellingen en heldere keuzes de opkomst stimuleren.
Het weer, de grote joker
En dan is er nog de grote onzekere factor: het weer. Zo banaal kan het dus zijn. Als het zondagochtend regent en stormt, blijft een deel van de kiezers sowieso thuis. Of hoe zelfs de Vlaamse weergoden straks kunnen beslissen wie de volgende burgemeester wordt.
(Foto: Shutterstock)
