Eind 1999 al keurde de Vlaamse regering een ontwerp van decreet goed, waarmee toenmalig minister van Onderwijs Marleen Vanderpoorten het lerarentekort wil aanpakken.
Samengevat: overuren zullen beter betaald worden, gepensioneerde leerkrachten kunnen tijdelijk weer voor de klas staan en er komt een vervangingspool voor jonge leerkrachten.
Scholen hebben dan steeds meer te kampen met een tekort aan leerkrachten. Zij vinden moeilijk of helemaal geen vervangers, moeten klassen samenzetten of zien zich genoodzaakt een beroep te doen op een bereidwillige gepensioneerde leerkracht om opnieuw voor de klas te staan. “En de situatie zal de komende jaren niet verbeteren”, zegt minister Vanderpoorten aan De Tijd.
Vooral aan onderwijzers voor het basisonderwijs en aan leerkrachten Frans en wiskunde in het secundair onderwijs zal er een tekort zijn. De Tijd: "Vanderpoorten schrijft een en ander toe aan de vergrijzing van het onderwijzend personeel, het maatschappelijk gebrek aan waardering voor het beroep, de krappere arbeidsmarkt en de stijgende vraag naar hoogopgeleide werknemers in de particuliere sector."
Om de scholen te hulp te schieten, bracht Vanderpoorten enkele spoedmaatregelen samen in een ontwerp van decreet, dat ruim 20 jaar geleden dus de instemming van de Vlaamse regering kreeg. Een eerste reeks maatregelen beoogt een betere betaling van leerkrachten die, bovenop hun voltijdse dagtaak, extra uren willen en kunnen presteren. Dat maakt het voor de directies mogelijk in overleg met het personeelslid en in samenspraak met de lokale overlegorganen, de cumulatie te hanteren als een werkbare tijdelijke (nood)oplossing in geval van een acuut tekort aan leerkrachten.
De Tijd: “Het ontwerpdecreet maakt het ook mogelijk dat leerkrachten die in een verlofstelsel zitten of (vervroegd) gepensioneerd zijn hun onderwijsopdracht voor een korte tijd opnieuw opnemen.” Op deze manier wordt een belangrijke arbeidsreserve beschikbaar, die de schooldirecties bij een urgent tekort kunnen aanboren. Voorts staat in het decreet de vorming van een vervangingspool, waarin jonge leerkrachten een aanstelling en dus werkzekerheid krijgen voor een volledig schooljaar. Dat kan de start van een onderwijsloopbaan dadelijk aantrekkelijk maken, en is tegelijk een oplossing voor het vervangingsprobleem van de scholen, zegt minister Vanderpoorten.
In juli 1999 kreeg ze de ministerpost Onderwijs in de Vlaamse regering-Dewael en daarna vanaf 2003 de regering-Somers. Tijdens haar ambtsperiode voerde ze een aantal hervormingen door zoals onder andere het (in 2005 terug afgeschafte) systeem van de vervangingspools (jonge leerkrachten die binnen een scholengemeenschap vervangopdrachten uitvoeren en in ruil een volledige wedde voor de duur van het schooljaar krijgen). Er werd tevens gestart met de uitvoering van het beleid voor Gelijke Onderwijskansen (GOK) en de bachelor-masterstructuur in het hoger onderwijs, een hervorming die de universiteiten reeds voor de voltooiing van het zogenaamde "structuurdecreet" van regering en parlement geanticipeerd en daardoor sterk bepaald hadden. Ze kreeg echter ook af te rekenen met weerstand, vooral in het katholiek onderwijs waar traditioneel de christelijke onderwijsvakbond sterk staat. Vanderpoorten was een van de weinige ministers die de volledige ambtstermijn van de Vlaamse regering uitzat.
