In september 2025, na 10 jaar onderzoek, begint het proces over de Aristophil-affaire. Het gaat om een miljoenenzwendel: een piramidespel met 18.000 slachtoffers, ook in ons land.
Aristophil was een Frans bedrijf dat zich bezighield met het verzamelen, bezitten en doorverkopen van kostbare schriftelijke erfgoeddocumenten (manuscripten, autografe brieven, enz.). Het financierde zichzelf door onverdeelde aandelen te verkopen aan het publiek, gepresenteerd als een aantrekkelijke financiële investering. Aristophil werd in 1990 opgericht door Gérard Lhéritier en breidde zich vooral in de jaren 2000 uit, samen met andere bedrijven en merken zoals het Musée des lettres et manuscrits en het tijdschrift Plume. Aristophil was gevestigd in Parijs en Villeneuve-Loubet.
La Dépêche: “Na tien jaar onderzoek is de datum voor het proces in de Aristophil-affaire bekendgemaakt: van 8 tot 30 september 2025 zal de oprichter van het bedrijf - Gérard Lhéritier uit Lotharingen - die manuscripten aanbood, samen met 7 andere personen terechtstaan in Parijs voor frauduleuze handelspraktijken en georganiseerde bendefraude.”
Het onderzoek werd in 2014 gestart naar aanleiding van een rapport van het Franse Directoraat-Generaal voor Mededinging, Consumentenzaken en Fraudebestrijding (DGCCRF).
Aristophil, opgericht in 2003, bood spaarders de kans om eigenaar te worden van manuscripten van Balzac, Einstein of Romain Gary. In werkelijkheid vermoedden de rechtbanken dat het om een Ponzi-regeling ging, waarbij de beleggingen van de deelnemers aan de regeling de belangen van de vertrekkers financierden. Na het creëren van een speculatieve zeepbel ging de regeling in 2016 failliet.
In totaal hadden 18.000 mensen in het bedrijf geïnvesteerd. Meer dan 4.000 beleggers hebben een civiele claim ingediend. De meeste slachtoffers behoren tot de middenklasse: politieagenten, winkelmanagers, gepensioneerden, accountants of winkelbedienden. Ze investeerden 10.000, 40.000 of zelfs 750.000,00 euro in Aristophil.
Tijdens het onderzoek verklaarde een van de spaarders dat hij “verleid was door de verzekering van een fantastische kapitaalwinst”. Anderen zeiden dat hun adviseur voor vermogensbeheer hen deze beleggingscontracten had gepresenteerd als een “risicovrij eldorado”. Volgens Matthias Pujos, de advocaat die 13 civiele partijen vertegenwoordigt, “drukken beleggers hun opluchting uit”, evenals de hoop dat ze “officieel erkend zullen worden als slachtoffers en gecompenseerd zullen worden” aan het einde van het proces.
Een voorbeeld is de meterslange rol waarop markies de Sade zijn ‘De 120 dagen van Sodom’ schreef. De markies pende zijn sadistische roman toen hij opgesloten zat in de Bastille in Parijs. Hij dacht dat zijn werk verloren was gegaan toen de gevangenis in 1789 bestormd werd, maar het werd gered. ‘Het gaat om een monument van ideeën met een onwaarschijnlijke geschiedenis’, duidt een kenner de waarde van het manuscript.
Een geschiedenis die nog kleurrijker werd nadat de Franse manuscriptenhandelaar Gérard Lhéritier de rol in 2004 voor 7 miljoen euro had gekocht. In 2015 werd Lhéritier opgepakt op verdenking van het opzetten van een piramidespel met zijn vennootschap Aristophil, die beleggers aandelen liet kopen in zeldzame manuscripten en brieven. Intussen kocht de Franse staat de Sades rol voor 4,55 miljoen euro. De Aristophil-affaire bewijst volgens De Tijd “dat de markt van autografen niet vrij is van speculatie”.
