Niet neuten, poen verwerken.
De financiële kant van onze gezondheidszorg staat opnieuw in de schijnwerpers nu blijkt dat bijna 11.000 artsen jaarlijks meer factureren dan wat de premier verdient, namelijk 250.000 euro bruto. Een verontrustende trend, vooral gezien de groep artsen die boven deze drempel uitkomt, steeds groter wordt. Gezondheidseconomen en experts slaan alarm: als er niet ingegrepen wordt, dreigt ons gezondheidszorgsysteem op een financiële muur af te stevenen.
Een duur systeem
De Belgische gezondheidszorg wordt grotendeels gefinancierd door bijdragen van werknemers en werkgevers. Werknemers dragen 13 procent van hun brutoloon af, terwijl private werkgevers 25 procent sociale bijdragen betalen. In 2022 resulteerde dit in een injectie van 36 miljard euro in de gezondheidszorg, waarvan 14,6 miljard naar de lonen van 132.000 zorgverstrekkers ging.
Om een inkijk te hebben in de verdeling, vroeg De Standaard cijfers op bij het Riziv, het rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering en daaruiit blijkt dat 10.856 artsen in 2022 meer dan het jaarsalaris van de premier factureerden. Radiologen domineren deze lijst, maar ook zo’n tien procent van de huisartsen passeert deze grens. Minstens 3.011 zorgverstrekkers factureerden het dubbele van de premiernorm, en een selecte groep van 856 artsen zelfs meer dan één miljoen euro. Vooral radiologen en artsen uit technische disciplines springen eruit, vaak omdat ze ook hogere kosten moeten dragen voor dure apparatuur en infrastructuur.
Explosieve groei van lonen
Tussen 2013 en 2022 steeg het totale bedrag dat het Riziv uitkeerde aan artsen en zorgverstrekkers met maar liefst 35,6 procent, terwijl de inflatie in dezelfde periode ‘slechts’ 23 procent bedroeg. Het verschil toont aan dat de kosten in de gezondheidszorg in snel tempo de hoogte inschieten.
Toch moeten deze cijfers genuanceerd worden. Wat artsen factureren aan het Riziv is niet hun volledige inkomen. Ze ontvangen ook remgelden van patiënten en rekenen vaak supplementen aan bij ziekenhuisopnames. Bovendien dragen artsen aanzienlijke bedragen af aan ziekenhuizen voor het gebruik van operatiezalen en medische apparatuur. Deze afdrachten kunnen oplopen tot wel 70 procent van hun totale inkomsten. Desondanks kunnen artsen, vooral specialisten, hun inkomsten met 20 tot 25 procent verhogen door remgelden en supplementen, zo blijkt uit berekeningen van gezondheidseconomen.
Grote verschillen binnen beroepsgroepen
De verschillen tussen de vergoedingen van verschillende medische disciplines zijn opvallend groot. Radiologen en apothekers-biologen staan aan de top van de inkomensladder, met bedragen die kunnen oplopen tot meer dan 10 miljoen euro per jaar. Aan de andere kant van het spectrum staan diëtisten, logopedisten en kinesisten, met veel lagere vergoedingen.
Gezondheidseconoom Dominique Vandijck (UGent) wijst erop dat de stijgende kosten van de gezondheidszorg een onhoudbare situatie creëren, vooral gezien de vergrijzing en toenemende chronische zorgbehoeften. “Als we niets doen, stevenen we af op een muur. Het huidige systeem, dat voornamelijk op prestatiebeloning gebaseerd is, moet worden hervormd. Een gemengd model, waarbij prestaties lager worden beloond en forfaits per patiënt worden ingevoerd, lijkt noodzakelijk om de kosten te beheersen.”
Oproep tot hervorming
Volgens professor huisartsgeneeskunde Jan De Maeseneer (UGent) zijn de grote inkomensverschillen tussen specialisten en huisartsen problematisch, vooral omdat het rekruteren voor bepaalde disciplines, zoals kinderpsychiatrie, hierdoor bemoeilijkt wordt. De Maeseneer pleit voor een grondige herziening van de prestatiebeloningen in de gezondheidszorg. “Waarom zouden artsen niet onder de premiernorm kunnen blijven? Het verschil in inkomsten tussen verschillende medische disciplines zou beperkt moeten blijven tot maximaal het dubbele, in plaats van het huidige achtvoud,” aldus De Maeseneer.
De discussie over de juiste verloning van artsen is daarmee weer helemaal actueel. Zowel gezondheidsexperts als mutualiteiten zijn het erover eens dat de huidige financiële prikkels in de gezondheidszorg niet langer houdbaar zijn. De vraag is hoe lang de politiek de druk kan weerstaan om de nodige hervormingen door te voeren.
Het risico blijft groot dat zonder ingrijpen de kloof tussen topverdieners en andere zorgverstrekkers blijft groeien, met alle gevolgen van dien voor de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. En dan hebben we het nog niet gehad over de onredelijk lange wachttijden die er vandaag zijn om een afspraak te maken.
(foto: pixabay)
