De Nederlandse toezichthouder op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (CTIVD) stelt onderzoeken in naar de inzet van agenten door deze diensten (AIVD en MIVD). Dat meldt de NOS. Met agenten worden personen bedoeld die op instructie van deze diensten informatie verzamelen.
NOS: “Volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) zijn agenten meestal personen van buiten de eigen organisatie die undercover werken. Om geloofwaardig over te komen, kan het nodig zijn dat zo'n agent de wet overtreedt, aldus de dienst.”
Een van de CTIVD-onderzoeken richt zich op de inzet van 'virtuele' agenten. Dat zijn agenten die uitsluitend op internet informatie vergaren, bijvoorbeeld door zich aan te melden bij extremistische chatgroepen.
Ook komt er volgens de NOS een onderzoek naar het aanwerven van journalisten. Mogelijk houdt dat verband met een artikel van NRC vorig jaar. Daarin werd gesteld dat de AIVD en de militaire tegenhanger MIVD "systematisch" journalisten aanwerven als agent.
De krant sprak zo'n vijftien journalisten die door deze diensten waren benaderd, onder wie onderzoeksjournalist en programmamaker Sinan Can. Hij weigerde en noemde de werkwijze van de diensten kwalijk, omdat journalisten bijvoorbeeld in het Midden-Oosten een groot risico lopen.
De Nederlandse inlichtingendiensten AIVD en MIVD ronselen systematisch journalisten als bron, informant of zelfs spion. Dat gebeurt ook bij journalisten die daardoor in problemen kunnen komen in conflictgebieden als het Midden-Oosten. Dat blijkt uit dat onderzoek van NRC.
16 van 32 journalisten die NRC voor dat artikel benaderde, zeggen verzoeken te hebben gehad van de AIVD of MIVD. Het gaat om redacteuren en correspondenten die over onderwerpen schrijven of in gebieden werken die de aandacht hebben van de diensten. In enkele gevallen bleek de AIVD bereid te betalen. Aanleiding voor de rondvraag was een intern AIVD-document dat NRC, via Publeaks, inzag. Het document bevat een lijst met namen van 21 „bronnen en agenten”. Onder hen zijn acht journalisten.
Het derde CTIVD-onderzoek richt zich volgens de NOS op de invulling van de zorgplicht met betrekking tot het mentale welzijn van hun agenten.
NOS: “Het werk van een undercoveragent kan mentaal zwaar zijn. Bij de Landelijke Eenheid van de politie deden zich de afgelopen jaren een aantal gevallen van zelfdoding voor die met het werk als undercoveragent in verband werden gebracht.”
foto: pexels - ter illustratie
