Luitenant-generaal Lawrence Mbatha, commandant van de grondtroepen van het Zuid-Afrikaanse leger, is op officieel bezoek in Moskou. Dat lieten de Russische persagentschappen gisteren weten.
Zuid-Afrika ligt al een tijd onder vuur omdat de Verenigde Staten hen ervan beschuldigen wapens te leveren aan het Russische leger. Volgens FT zijn er maar twee mogelijkheden: de regering wist van die wapenleveringen of die regering van Zuid-Afrika wist het niet. Beide opties zijn onaantrekkelijk voor het land.
Volgens het Russische ministerie van Defensie, dat door de persagentschappen TASS en Interfax wordt geciteerd, besprak luitenant-generaal Lawrence Mbatha (op foto rechts) samen met zijn delegatie met hun Russische collega’s “een militaire samenwerking met als doel de legers in beide landen te versterken en klaar te maken voor het gevecht”. “Tijdens een bijeenkomst met beide militaire hoofden werden akkoorden afgesproken over de versterking van de samenwerking tussen de grondtroepen in verschillende domeinen”, klinkt het.
Generaal Oleg Saljoekov, de commandant van de Russische grondtroepen, ontmoette de chef van het Zuid-Afrikaanse leger, luitenant-generaal Lawrence Mbatha, op het hoofdkwartier van het Russische algemene commando in Moskou, zei het Russische ministerie.
“De delegatie heeft tijdens haar bezoek verschillende militaire opleidingssites van grondtroepen bezocht en ook Russische bedrijven die complex militair-industrieel materieel produceren”, liet het ministerie weten. Mbatha legde in Moskou ook een krans neer aan het Graf van de Onbekende Soldaat.
Het bezoek valt midden in spanningen tussen Zuid-Afrika en de Verenigde Staten, die Pretoria ervan beschuldigen Rusland wapens te hebben geleverd voor de strijd in Oekraïne. Na die beschuldigingen heeft de Zuid-Afrikaanse regering beloofd te zullen onderzoeken of die leveringen ook daadwerkelijk zijn gebeurd. Die wapenleveringen zijn zeker gebeurd heeft onderzoek van onder andere FT al uitgewezen.
Dagblad Trouw schreef eind februari van dit jaar al over de zaak: “Eind vorig jaar meerde in Kaapstad ook al het Russische vrachtschip Lady R aan. Volgens een schaduwminister van de Democratic Alliance (DA) zouden de Russen - in het donker - munitie hebben afgeleverd op een marinebasis. Zowel Lady R als Admiral Gorsjkov staat op de sanctielijst van de Verenigde Staten.”
De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa heeft maandag volgens Belga nochtans gegarandeerd dat zijn land niet deelnam aan een “wedstrijd tussen grootmachten over Oekraïne en dat hij onderworpen werd aan zware druk om een kamp te kiezen”. “We zullen niet aanvaarden dat onze positie als niet-geallieerde Rusland bevoordeelt ten opzichte van andere landen. Maar we accepteren ook niet dat dit onze relaties met andere landen in gevaar brengt”, zei hij.
Ramaphosa sprak vorige week aan de telefoon wel met de Russische president Vladimir Poetin. De twee leiders hebben hun wens getoond om hun samenwerking te “vergroten”, aldus het Kremlin.
Dat Zuid-Afrika impliciet partij kiest voor Rusland, is begrijpelijk. Het African National Congress en Moskou gaan immers ver terug. Trouw: “Al in 1927 bezoekt de voorzitter van het ANC - dan nog een denktank - de Sovjet-Unie, waar wordt gesympathiseerd met de door een witte minderheid onderdrukte zwarte bevolking van Zuid-Afrika.”
“Na 1960 wordt de vriendschap echter pas hecht. In dat jaar schieten politieagenten 69 onbewapende, zwarte demonstranten dood in het township Sharpeville. Het ANC, een uitgesproken tegenstander van apartheid, wordt door de overheid verboden, gaat ondergronds en wordt militant.”
Trouw nog: “De Sovjet-Unie begint op eigen bodem militaire trainingen voor de anti-apartheidsbeweging te organiseren. ANC-delegaties worden ingevlogen om conferenties bij te wonen. In Moskou wacht een ziekenhuisbed voor wie medische hulp nodig heeft. Duizenden jonge Zuid-Afrikanen komen naar de Sovjet-Unie om er te studeren. Volgens de Russische historicus Vladimir Sjoebin, indertijd zelf betrokken bij het steunprogramma, zouden zo'n tweehonderd ANC-leden een academische opleiding hebben afgerond in de Sovjet-Unie.”
“Meer dan drieduizend activisten en guerrillastrijders werden in de Sovjet-Unie opgeleid, waarvan overigens een deel in Oekraïne, toen nog een Sovjetrepubliek. Tot eind jaren tachtig ontving het ANC ieder jaar een paar honderdduizend dollar van de Sovjetregering, en van 1963 tot 1990 zou de militante vleugel van het ANC voor 36 miljoen roebel aan wapentuig hebben gekregen, waaronder geweren, pistolen, granaat- en raketwerpers.”
“In 1980 constateerde de Amerikaanse inlichtingendienst CIA dat een groot deel van de trainingsprogramma's was geënt op ideologische indoctrinatie. Over de communistische ideeën van het ANC bestaat tot op de dag van vandaag discussie. Veel ANC-prominenten, onder wie oud-president Jacob Zuma, volgden een militaire opleiding in de Sovjet-Unie.”
Trouw: “Nadat de Sovjet-Unie uiteenviel en ANC-leider Nelson Mandela president werd, bekoelde de vriendschap met Moskou. De interesse vanuit Rusland nam weer toe tijdens de tweede presidentstermijn van Vladimir Poetin. In 2006 bezocht hij Zuid-Afrika om zakenkansen te creëren voor Russische bedrijven. De oliemiljardair Roman Abramovitsj en de aluminiumbaron Viktor Vekselberg worden geschaard onder de voornaamste begunstigden.”
Als er Russische invloed is op de Zuid-Afrikaanse politiek laat die zich nu volgens Trouw waarschijnlijk vooral gelden via het bedrijfsleven. In 2021, bijvoorbeeld, doneerde Vekselberg 10 miljoen rand (zo'n half miljoen euro) aan de partijkas van het ANC via een van zijn in Zuid-Afrika geregistreerde bedrijven.
Trouw tot slot: “Politiek gezien is Zuid-Afrika (het enige Afrikaanse G20-land) een invloedrijke bondgenoot. Mocht Ramaphosa's regering partij kiezen voor Rusland, dan zouden meer regeringen op het continent kunnen volgen. De derde economie van het continent (en de meest geïndustrialiseerde) is een belangrijke stem binnen de Afrikaanse Unie, en vooralsnog hebben zestien andere lidstaten binnen die Unie de invasie van Rusland niet veroordeeld.”
foto US Embassy South Africa - AFRICOM / SANDF Accountability Colloquium 2020 - wikipedia
