Symptoombestrijding in de schaduw van de gemeenteraadsverkiezingen.
Open Vld ging ten onder bij de verkiezingen van 9 juni. En dat hadden ze volledig aan zichzelf te danken. Kazakkendraaien, postjes pakken, vriendjespolitiek en familieruzies die op straat werden uitgevochten, het kon niet op. Maandag begint de verkiezingsfarce – correctie: voorzittersverkiezing – bij Open VLD, waarbij leden een week lang kunnen kiezen tussen acht kandidaten. De vraag die iedereen zich echter stelt: wie gelooft hier nog in?
Ongenadig voor Ongena
"Optimism is a moral duty," schreeuwen de partijleiders, terwijl ze de wrakstukken van hun politieke schip proberen te lijmen na de afstraffing op 9 juni. Ontslagnemend voorzitter Tom Ongena doet er nog een schepje bovenop: "Er is maar één liberale partij in Vlaanderen: Open VLD," roept hij, terwijl de realiteit hem allang heeft ingehaald.
Ongena, die verantwoordelijk is voor de historische verkiezingsnederlaag, probeert de boel op te kalefateren met holle slogans en vage beloftes over een "oppositiekuur" en "nieuwe garde." Alsof dat de kiezers die massaal zijn weggerend, zou overtuigen om terug te keren. Zelfs hij kan niet ontkennen dat het een lange, zware tocht wordt door een politieke woestijnij, zonder enige garantie dat de partij ooit nog tot leven komt.
Vernieuwing? Of gewoon oude wijn in nieuwe zakken?
De term "vernieuwing" wordt te pas en te onpas gebruikt door de kandidaten. Maar laten we eerlijk zijn: wat stelt het voor als dezelfde oude gezichten nog steeds de lakens uitdelen? Vincent Verbeecke, een van de kanshebbers, probeert zich te profileren als de grote vernieuwer. Maar wie gelooft dat een woordvoerder van het verleden plots de toekomst kan serveren? Zelfs de steun van Jongliberalen, het Liberaal Vlaams Verbond en Liberales lijkt meer een zwaktebod dan een bewijs van vertrouwen.
In den beginne was er Eva
En dan hebben we nog Eva De Bleeker, die door haar publieke confrontatie met premier De Croo misschien nog wat sympathy votes kan binnenhalen. Maar het blijft triest dat de race vooral lijkt te gaan om wie de partijresten mag beheren, terwijl de oude garde stevig in het zadel blijft zitten. In plaats van een frisse wind, dreigt Open VLD te verworden tot een dynastie van politieke erfgenamen. Want jawel: De politieke dynastieën zijn nog altijd volop in het spel. Verbeecke mag dan wel Karel De Gucht hebben bedankt voor zijn "eervolle stap opzij om vernieuwing mogelijk te maken," maar dat weerhoudt diens zoon Frédéric er niet van om mee te dingen naar de voorzittersstoel en een plaats in het partijbestuur. En hij is niet de enige: ook de zoon van Patrick Dewael en de dochters van Guy Vanhengel en Maggie De Block staan te trappelen om hun erfelijke macht veilig te stellen binnen de partij.
De kiezers zien het anders
Volgens politicoloog Carl Devos is het over en uit voor de liberalen. "Ik hoor enkel opgewarmde kost," zegt hij. "Ze zeggen allemaal hetzelfde: terug naar de basis, kleinere staat, meer vrijheid. Dat horen we al sinds Guy Verhofstadt." Geen van de huidige kandidaten lijkt het charisma of de visie te hebben om de partij weer relevant te maken. Devos wijst erop dat de partij vooral bezig lijkt met haar eigen overleven, en niet met het dienen van de kiezer.
Rot aan de top
Verbeecke’s uitspraak dat "als een vis rot, hij eerst aan de kop rot," is pijnlijk accuraat. De partijtop lijkt vastbesloten om de eigen posities veilig te stellen, zelfs als dat betekent dat de partij ten onder gaat. Vernieuwing wordt gepredikt, maar de praktijk blijft steken in oude gewoonten en bekende gezichten. Behalve Verbeecke zijn Eva De Bleeker, Frédéric De Gucht en Maurits Vande Reyde de belangrijkste kandidaten. Tineke Van hooland, Maxim Natus, Stefaan Nuytten en Bert Schelfhout zijn de outsiders.
Een fataal scenario?
De toekomst van Open VLD lijkt meer op een tragische epiloog dan op een nieuw begin. De partij loopt het risico in de voetsporen van de Volksunie te treden, die eind vorige eeuw implodeerde. Sommigen fluisteren al over een fusie met andere centrumpartijen, maar die gesprekken zijn net zo vruchteloos als de partij zelf.
Kortom, de voorzittersverkiezing bij Open VLD is waarschijnlijk niet meer dan een symptoom van een veel groter probleem: een partij die haar identiteit, relevantie en, misschien wel het belangrijkste, haar kiezers heeft verloren. Terwijl de top zich bezighoudt met machtsstrijd en zelfbehoud, lijkt de rest van Vlaanderen zich al te hebben afgekeerd. En dus rijst de vraag: wie zit er nog op (een nieuwe) Open VLD te wachten?
(Foto: screenshot VRT NWS)
