De NAVO is geen conflictpartij in de oorlog in Oekraïne en dat zal ook zo blijven, maar "we zullen alles doen om Rusland te verzwakken, sancties hebben een grote impact". Dat heeft premier Alexander De Croo (Open Vld) gezegd bij zijn aankomst op het NAVO-hoofdkwartier voor de buitengewone top over de Russische inval in Oekraïne.
Om de NAVO-lidstaten te beschermen tegen aanvallen met chemische of nucleaire wapens heeft de hoogste militair bevelhebber van de NAVO na de top de "chemische, biologische, radiologische en nucleaire verdedigingselementen" geactiveerd. Dat betekent dat een gespecialiseerd bataljon zich paraat houdt. De bondgenoten treffen ook soortgelijke extra verdediging. Dat heeft NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg aangekondigd na de buitengewone top.
De topman zei "bezorgd" te zijn over het mogelijk gebruik door Moskou van zulke wapens. "We zien natuurlijk de retoriek", zei Jens Stoltenberg. "Door te beweren dat Kiev met Westerse steun werkt aan biologische wapens, wat helemaal niet klopt trouwens, proberen ze voorwendselen te creeëren om zelf zulke aanvallen te plegen. En we weten dat ze chemische wapens hebben gebruikt tegen hun eigen oppositie en dat ze het gebruik ervan in Syrië hebben gefaciliteerd." De werkelijkheid is - zoals vaak - iets genuanceerder.
Op die buitengewone NAVO-top vandaag zijn de dertig bondgenoten het eens geworden om de verdediging en de afschrikking aan de oostflank verder te versterken. Zoals verwacht zullen aan die oostflank vier nieuwe zogenaamde gevechtsgroepen ontplooid worden. Daarmee zal de NAVO haar aanwezigheid opvoeren “van de Baltische Zee tot de Zwarte Zee”, zoals secretaris-generaal Stoltenberg donderdagnamiddag zei tijdens een persconferentie.
In een gemeenschappelijke verklaring wordt door de NAVO ook een belangrijke boodschap aan en over Oekraïne verspreid: “Oekraïne heeft een fundamenteel recht op zelfverdediging op grond van het Handvest van de Verenigde Naties. Sinds 2014 hebben we uitgebreide steun verleend aan de mogelijkheid van Oekraïne om dat recht uit te oefenen. We hebben de Oekraïense strijdkrachten getraind, hun militaire vermogens en capaciteiten versterkt en hun veerkracht vergroot. De NAVO-bondgenoten hebben hun steun opgevoerd en zullen Oekraïne verdere politieke en praktische steun blijven verlenen terwijl het zichzelf blijft verdedigen.”
“We blijven ons inzetten voor de fundamentele beginselen die ten grondslag liggen aan de Europese en mondiale veiligheid, waaronder dat elk land het recht heeft om zijn eigen veiligheidsregelingen te kiezen zonder inmenging van buitenaf. Wij herbevestigen onze gehechtheid aan het Open Deur-beleid van de NAVO op grond van artikel 10 van het Verdrag van Washington.” Dat betekent dat Oekraïne nog steeds welkom is bij de NAVO. Rusland zal dit niet waarderen.
Dat artikel stelt: “De partijen kunnen, bij eenstemmigheid, elke andere Europese staat die de verwezenlijking van de beginselen van dit Verdrag kan bevorderen en die kan bijdragen tot de veiligheid van het Noord-Atlantisch gebied, uitnodigen tot dit Verdrag toe te treden. Elke aldus uitgenodigde staat kan partij worden bij dit Verdrag door zijn akte van toetreding bij de regering van de Verenigde Staten van Amerika te deponeren. De regering van de Verenigde Staten van Amerika zal ieder van de partijen in kennis stellen van het deponeren van elke akte van toetreding.”
China krijgt ook een veeg uit de pan. De NAVO: “We zijn bezorgd over recente publieke opmerkingen van functionarissen van de Volksrepubliek China en roepen China op om te stoppen met het versterken van de valse verhalen van het Kremlin, in het bijzonder over de oorlog en de NAVO, en om een vreedzame oplossing van het conflict te bevorderen.”
De NAVO gaat ook meer wapentuig - luchtafweersystemen, drones en antitankwapens - sturen naar Oekraïne en humanitair en financieel bijkomend steunen. "We zijn vastberaden om alles te doen wat we kunnen. Tegelijk hebben we de verantwoordelijkheid om het conflict niet verder te laten escaleren, dat zou alles nog erger maken. We moeten onder andere Georgië en Bosnië-Herzegovina bewaken tegen de Russische dreiging.” Die vermelding van Bosnië-Herzegovina is opmerkelijk.
"In de huidige context kan niemand zich veilig voelen: niet de landen die grenzen aan Rusland, maar ook niet de landen die verder van die grens liggen." Dat heeft de Litouwse president Gitanas Nauseda gezegd bij zijn aankomst op de NAVO-top.
"We zullen steun leveren aan Kiev die deze oorlog nog pijnlijker zal maken voor Rusland", zei Nauseda. Daarnaast moeten ook de landen langs de oostflank van de NAVO een duidelijk signaal krijgen van hun bondgenoten. Nauseda noemde daarbij ook zijn eigen land "dat gesandwicht wordt door de Russische exclave Kaliningrad en Wit-Rusland, dat zoals we weten zijn leger geïntegreerd heeft in het Russische leger". Dat laatste is niet helemaal correct.
Net voor zijn persconferentie werd bekendgemaakt dat Jens Stoltenberg een jaar langer secretaris-generaal van de NAVO blijft.
Het Russische Kremlin heeft van zijn kant vanmorgen al uitgehaald naar de NAVO. Woordvoerder Dmitry Peskov zegt dat de meeste NAVO-lidstaten "een hysterische en ontoereikende visie" hebben op wat gebeurt in Oekraïne". Nog volgens Peskov zou Rusland wel degelijk bondgenoten hebben in Europa, maar hij wilde die niet bij naam noemen. "Er zijn landen die een veel constructiever en nuchterder standpunt innemen. We zullen ze niet noemen, maar ze bestaan."
Rusland beschuldigt Polen tot slot van een "gevaarlijke escalatie in de regio", na de uitzetting door Warschau van 45 Russische diplomaten die zouden spioneren. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken stelde een reactie in het vooruitzicht "waardoor Poolse provocateurs wel twee keer zullen nadenken".
