De enige weg naar de vrede is die met een sterk leger?
We kampen al een tijdje met het narratief dat de enige weg naar vrede die met groter – lees duurder – beter uitgerust leger is. We worden dan ook overspoeld met oorlogsfilms met de Tom Cruisen van deze wereld, aangevuld door lichtvoetige spelprogramma’s met de Tom Waesen van deze wereld die ons moeten doen geloven dan een straffe legeropleiding de mannen scheidt van de jongens. Iedereen speelt het spelletje mee. Israël mag de Gaza-strook zuiveren tot meerder eer een glorie van hun enige ware god en de wapenlobby. Poetin doet in Oekraïne hetzelfde, maar dan zonder de hulp van god.
Een nieuwe wind
N-VA verspreidt dezer dagen de ene nota na de andere en het is eindelijk zo ver dat we te weten komen in welke richting de ‘raketcoalitie’ denkt met defensie. Het ziet er naar uit dat ijzervreter Theo Francken de nieuwe minister van defensie wordt, en die is vastbesloten om een nieuwe – lees duurdere – koers te gaan varen.
Meer f-35's op komst?
De aankoop van meer F-35-gevechtsvliegtuigen was onbespreekbaar in de regering-De Croo, maar ligt nu wel op tafel bij de regeringsonderhandelingen. Theo Francken, N-VA-onderhandelaar, heeft grootse plannen om het leger te versterken en de NAVO-norm van 2 procent van het bbp tegen 2029 te halen. Hoe wil hij dat financieren? Simpel: door de verkoop van overheidsparticipaties zoals Proximus.
N-VA’s ambitieuze defensienota
In zijn defensienota legt Francken een 'versneld groeipad' voor het leger vast, met als doel de NAVO-norm tegen 2029 te bereiken. Dit betekent dat ons land tegen die tijd 2 procent van zijn bbp aan defensie moet besteden. Bart De Wever, N-VA-voorzitter, herhaalde dit mantra tijdens de verkiezingscampagne, en nu neemt Francken het over in zijn onderhandelingsnota. Maar zelfs deze plannen worden nog voorwaardelijk besproken.
Investeringen buiten de begroting
Er is een algemene consensus onder de federale onderhandelaars dat er na jaren van besparingen weer geïnvesteerd moet worden in het leger. Maar miljarden voor defensie vrijmaken terwijl elders wordt gesaneerd, blijft politiek gevoelig. Francken stelt daarom voor om een deel van de investeringen buiten de begroting te houden. Zo vraagt hij om abstractie te maken van extra defensie-uitgaven bij de Europese begrotingsdoelstellingen.
Defensiefonds en verkoop van overheidsparticipaties
Francken stelt ook de oprichting van een Defensiefonds voor, dat gefinancierd moet worden door de verkoop van overheidsparticipaties en het aantrekken van private investeerders. Dit fonds zou continuïteit garanderen voor investeringsprojecten en operaties binnen het leger. De N-VA schat dat de verkoop van belangrijke overheidsparticipaties, zoals in BNP Paribas, Belfius, Proximus en de Nationale Loterij, zo’n 10 miljard euro zou kunnen opleveren. Maar ook dit plan is nog niet definitief.
Het verlanglijstje van het leger
Francken blijft dicht bij het verlanglijstje van de legertop. Er is sprake van investeringen in een derde fregat, bijkomende F-35’s, kleinere transportvliegtuigen, de uitbreiding van de dronevloot, een operationele helikoptervloot, gelaagde luchtafweer, en capaciteiten voor elektronische oorlogsvoering. De Russische dreiging heeft pijnlijk duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar de Belgische defensie momenteel is.
Doorbreken van politieke taboes
Voor Vivaldi was het onbespreekbaar om meer dan 34 F-35’s te bestellen, ondanks de uitdrukkelijke vraag van de NAVO. Francken legt dit nu op tafel en breekt hiermee een politiek taboe. Echter, er blijft één taboe overeind: de aankoop van 'autonome dodelijke wapensystemen', oftewel killer robots, wordt uitgesloten.
(Foto: screenshot YouTube/ N-VA/ VRT Kies 24)
