"Aan de pomp zou de prijs van benzine en diesel zomaar met een halve euro per liter kunnen toenemen."
Als het aan Europa ligt dan is het einde van goedkoop verwarmen en tanken in zicht. Met de komst van het nieuwe Europese emissiesysteem in 2027 dreigen onze rekeningen voor aardgas, stookolie, benzine en diesel door het dak te gaan. De strengere regels rond CO2-uitstoot zullen niet alleen fabrieken, maar ook huishoudens en autobestuurders in hun portemonnee raken. Een verontrustend rapport suggereert dat een gemiddeld gezin tot wel 800 euro extra per jaar zou kunnen betalen voor hun aardgasfactuur. Welkom in de toekomst van duurder leven – een toekomst die we maar beter snel onder ogen zien.
Een dwingende nieuwe realiteit
Al jaren zet Europa in op de strijd tegen klimaatverandering door de uitstoot van CO2 aan banden te leggen. De grote vervuilers, zoals luchtvaartmaatschappijen en fabrieken, moeten sinds jaar en dag betalen voor de schadelijke uitstoot die ze veroorzaken. Dit gebeurt via een systeem van uitstootrechten (ETS), waarbij elk bedrijf moet betalen voor elke ton CO2 die het de lucht inblaast. Door het aantal beschikbare uitstootrechten elk jaar te verminderen, worden de kosten voor CO2-uitstoot steeds hoger. Dit maakt het voor bedrijven aantrekkelijker om schonere technologieën te gebruiken. Dat is de theorie.
Maar vanaf 2027 komen er nieuwe, striktere regels die niet alleen grote industrieën treffen, maar ook de gewone burger. Het nieuwe systeem, bekend als ETS2, wordt dan ook van toepassing op de verwarming van gebouwen en het wegtransport. Wat betekent dat concreet? Gas- en olieleveranciers moeten voor elke kilo CO2 die vrijkomt bij het gebruik van hun brandstoffen – aardgas, stookolie, benzine, diesel – extra betalen. En wie denk je dat de rekening gepresenteerd krijgt? Juist, de eindgebruiker. Jij en ik.
De prijs van de toekomst
Volgens een studie van de Universiteit van Basel, de Universiteit van Stuttgart en het Potsdam Instituut voor Klimaatimpact zal de impact niet mals zijn. Europa wil tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 42 procent verminderen ten opzichte van 2005. Om dat doel te bereiken, zullen bedrijven en consumenten die fossiele brandstoffen gebruiken steeds meer moeten dokken. Voor een gemiddeld Vlaams gezin dat op aardgas verwarmt, kan de jaarlijkse aardgasfactuur in de eerste jaren al stijgen met minstens 183 euro. Maar dat is slechts het begin.
Ruben Baetens, onderzoeker aan de KU Leuven, legt in ‘Het Laatste Nieuws’ uit dat de kosten vanaf 2030 explosief kunnen stijgen wanneer enkele beperkingen op het systeem wegvallen. “We verwachten dat de prijs voor uitstootrechten tegen dan kan oplopen tot 200 euro per ton CO2. Voor een gezin dat aardgas gebruikt om te verwarmen, betekent dat een extra kost van 812 euro per jaar op de factuur.” Voor gezinnen die stookolie gebruiken, kan de prijs per liter met 0,62 euro stijgen, wat op een bestelling van 1.000 liter neerkomt op een meerkost van 620 euro. Aan de pomp zou de prijs van benzine en diesel zomaar met een halve euro per liter kunnen toenemen, wat een volle tank 25 euro duurder maakt.
De elektrische toekomst?
Wat Europa hiermee wil bereiken, is duidelijk: we moeten met z’n allen over op elektrische auto’s en warmtepompen. Dit systeem is opgezet om fossiele brandstoffen steeds duurder te maken, waardoor het financieel aantrekkelijker wordt om te investeren in duurzame alternatieven. De vraag is of die ambitieuze omslag snel genoeg kan gebeuren. Je moet geen expert zijn om in te zien dat veel gezinnen de transitie financieel niet zullen kunnen bolwerken. Wie een renovatie plant of zijn gasketel moet vervangen, staat voor een dilemma. Zet je nu een nieuwe gasketel, dan zou die tegen 2030 onbetaalbaar kunnen zijn door de stijgende kosten.
Daarnaast bestaat de kans dat vooral de meest kwetsbare gezinnen, die niet zomaar kunnen investeren in een warmtepomp of elektrische wagen, het zwaarst worden getroffen.
Politieke stilte en sociale fondsen
De dreiging van stijgende energie- en brandstofkosten mag dan wel als een zwaard van Damocles boven de hoofden van de Europese burgers hangen, vanuit de politiek blijft het angstwekkend stil. Er wordt nauwelijks over gecommuniceerd. Nochtans zijn de regels zijn duidelijk: vanaf 2027 gaan de nieuwe kosten van kracht, en wie fossiele brandstoffen blijft gebruiken, zal dieper in de buidel moeten tasten. De Europese trein naar een fossielvrije toekomst dendert onverbiddelijk voort. Misschien is het geen slecht idee om stilaan in te stappen voordat de kosten ons inhalen.
