Nieuwe plannen van toekomstige regeringspartijen in de maak.
In de coulissen van de Belgische politiek wordt druk gebrainstormd over een striktere aanpak van asielzoekers. De toekomstige coalitie, bestaande uit N-VA, MR, CD&V, Les Engagés en Vooruit, zit naar verluidt al samen om een masterplan te smeden: meer asielzoekers moeten een tijdelijk verblijfsstatuut krijgen, zodat we ze na een paar jaar met een vriendelijk "bedankt en tot ziens" terug naar hun thuisland kunnen sturen zodra het daar weer rustig is.
Het grote verschil: tijdelijk of voor altijd?
Je zou denken dat er in asielprocedures weinig grijstinten zijn, maar niets is minder waar. Vandaag hebben asielzoekers twee opties: of ze worden erkend als volwaardige vluchteling - wat betekent dat ze hier lekker kunnen blijven plakken - of ze krijgen een tijdelijk statuut - wat een soort van proefperiode is. In dat laatste geval kun je ze, zodra de storm in hun thuisland is gaan liggen, weer laten inpakken en terugsturen. Probleem is alleen dat België nogal scheutig is met het uitdelen van die permanente vluchtelingenstatus, iets wat bij onze toekomstige regering een doorn in het oog is.
Papieren gedoe en grijze zones
Waarom krijgen zoveel asielzoekers hier meteen een volwaardig vluchtelingenstatuut? Dat heeft alles te maken met de bureaucratische molen. De ambtenaren van het CGVS (Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen) moeten tot in de puntjes verantwoorden waarom iemand géén recht heeft op de vluchtelingenstatus. Dit levert stapels papierwerk op waar een gemiddelde ambtenaar zijn slaap voor laat. Het gevolg? Men is geneigd om maar meteen het vluchtelingenstatuut te geven om al dat gedoe te vermijden.
Daarnaast is het verschil tussen een echte vluchteling en iemand die tijdelijk bescherming nodig heeft, vaak zo dun als velletje papier van hun ‘permit’. Neem bijvoorbeeld een Palestijn uit Gaza: hij vlucht voor de oorlog, maar riskeert ook vervolging vanwege zijn etniciteit en religie. Wat doe je dan? Geef je hem tijdelijk onderdak, of laat je hem voor altijd blijven? Je zegt het maar.
Tijdelijk statuut: pure theorie?
Nu, in theorie zou iemand met een tijdelijk statuut na verloop van tijd terug moeten naar zijn thuisland. Doch, in de praktijk blijkt dat er weinig tot geen controle is op de veiligheidssituatie in die landen. De verlenging van dat tijdelijke statuut gebeurt automatisch, zonder dat er iemand kijkt of er überhaupt nog reden is om hier te blijven. Dit is grotendeels te wijten aan het personeelstekort bij het CGVS, dat al zijn handen vol heeft met nieuwe asielaanvragen. Controle op de bestaande verblijfsrechten? Dat is vandaag geen prioriteit.
Strengere regels in de maak
De N-VA en CD&V hebben al laten weten dat ze strenger willen gaan controleren of iemand echt moet blijven. Een simpele controle binnen vijf jaar - voor het verblijfsrecht permanent wordt - zou al veel kunnen oplossen, vinden ze. De politiek is het erover eens dat er extra ambtenaren moeten komen om deze controles uit te voeren. Of dat gaat lukken? Wat denk jij?
Gezinshereniging
Er wordt ook geprakkiseerd over het verstrengen van de gezinshereniging voor mensen met een tijdelijk statuut. Dat zou kunnen betekenen dat ze pas na twee jaar hun familie mogen laten overkomen, en misschien zelfs pas na meer dan vijf jaar recht hebben op een permanent verblijf. Zo zouden we kunnen voorkomen dat tijdelijke vluchtelingen zich hier te snel settelen. Je weet maar nooit wanneer de oorlog voorbij is, toch?
De toekomst van asiel
De sfeer aan de onderhandelingstafel lijkt positief, en het lijkt erop dat er binnenkort concrete maatregelen uit de bus zullen komen. Of die maatregelen ook echt de situatie verbeteren, of dat het vooral symboolpolitiek is, valt nog te bezien. Maar één ding is zeker: de toekomstige regering zet in op een striktere asielaanpak, waarbij de deur naar tijdelijke bescherming wagenwijd openstaat, maar ook even snel weer dicht kan als de kust veilig is.
(foto: Philip Reynaers/Photo News)
