De crash van de formatie: hoe het allemaal fout liep.
De formatie van de federale regering is ontploft, en de schuldigen zijn al snel aangewezen: de controversiële meerwaardebelasting én, zoals steeds, de onstuimige figuur van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. Volgens doorgewinterde Wetstraatkenners waren deze twee elementen onmiskenbaar de dodelijke cocktail die het proces fataal deden ontsporen. Formateur Bart De Wever zat al tot over zijn oren in de modder, en het leek een kwestie van tijd voordat hij de handdoek in de ring zou werpen.
De val van De Wever
Na nachtenlange onderhandelingen - een Belgische traditie- trok Bart De Wever, zoals velen al vreesden, met lege handen richting koning Filip. De patstelling werd bereikt toen de partijen opnieuw geen akkoord vonden over de zogenaamde "supernota". En zo is de eerste grote crisis in de federale formatie een feit.
De steen des aanstoots: meerwaardebelasting
Wat de hele onderhandelingsronde deed ontsporen, was de onverzoenbare discussie rond de meerwaardebelasting op aandelenwinsten. De socialisten van Vooruit en de liberalen van MR stonden lijnrecht tegenover elkaar, elk met hun eigen groot gelijk op hoe de welgestelden in dit land een eerlijke bijdrage zouden moeten leveren. Formateur De Wever had naar verluidt meerdere voorstellen op tafel gelegd om de kloof te dichten, maar niets leek de twee kampen dichter bij elkaar te brengen.
De lange tenen van Vooruit
Vooruit ziet die meerwaardebelasting als een cruciaal onderdeel van hun deelname aan een ‘rechtse regering’. De belasting zou de linkse achterban moeten sussen en een tastbaar resultaat moeten bieden na harde onderhandelingen. De Wever had voorzichtige compromissen voorgesteld om de kleinere beleggers te ontzien, maar dit bleek voor MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez niet voldoende. Hij hield voet bij stuk en bleef zijn hakken stevig in het zand zetten.
Een detail of het grotere plaatje?
Rik Van Cauwelaert, een veteraan in Wetstraatwatching, minimaliseert het belang van de meerwaardetaks. Volgens hem is het slechts een detail in het grotere geheel. “De echte weerstand van Bouchez komt voort uit een bredere fiscale hervorming die in de lucht hangt,” stelt hij bij ‘VRT NWS’. Bouchez ziet dit blijkbaar aankomen als een donderwolk boven zijn partij en wil koste wat het kost vermijden dat hij zich zou moeten inlaten met zo'n grondige herschikking van het belastingstelsel.
Van Cauwelaert is echter van mening dat ook Vooruit zichzelf eens goed in de spiegel moet kijken. “De meerwaardetaks is geen rijke mensen belasting, zoals ze het voorstellen,” zegt hij. Hij wijst erop dat de superrijken hun belastingtrucs al lang hebben uitgespeeld, met Belgen die hun toevlucht hebben gezocht in belastingparadijzen zoals Zwitserland en Monaco. "De rekening gaat naar de kleine spaarders en ondernemers. Vooruit moet zich afvragen of dit werkelijk een crisis waard is," besluit hij.
De 'Monsieur Non' van de MR
En dan is er natuurlijk nog de figuur van Georges-Louis Bouchez, een man die altijd weet hoe hij in de schijnwerpers moet staan, zij het niet altijd met positieve uitkomst. Bouchez ging in deze formatie als een bulldozer tekeer. Zijn politieke macht in Franstalig België, waar hij een indrukwekkende score behaalde, gaf hem de nodige (over)moed om hard te spelen. Voor hem is de meerwaardetaks een rode vlag die hij koste wat het kost wil vermijden, zeker nu de PS uit het veld is geslagen.
Zijn flamboyante stijl, die door sommige kiezers werd geprezen, zorgt ervoor dat hij niet snel geneigd is om gas terug te nemen. Bouchez is een politicus die risico’s neemt, maar waarschuwt tegelijkertijd dat dit een gevaarlijk spel is. "We moeten jaarlijks 5 miljard euro besparen, een gigantische taak. Dit is geen moment voor partijpolitiek," stelt hij resoluut. “Het is een goeie die het zegt”, horen we je denken. Bouchez beschikt misschien over veel politieke vaardigheden, maar toen ze ‘diplomatie’ uitdeelde, stond Georges-Louiske achter in de rij.
Wat nu?
Na het debacle van de formatie heeft Bart De Wever zijn ontslag ingediend bij koning Filip, die het zonder veel omhaal heeft aanvaard. Het feit dat De Wever zijn opdracht teruggeeft, is ernstig en illustreet de complexiteit van de situatie. Ondanks alle inspanningen heeft hij het niet voor elkaar gekregen om de tegenstellingen te overbruggen, iets wat volgens insiders als een vergissing in zijn inschattingsvermogen wordt gezien.
Dat hoeft het niet te betekenen dat het spel nu volledig uit is. Het zou zo maar eens kunnen dat dit een brutale zet is in het grote schaakspel en dat er toch nog ruimte is voor verdere onderhandeling.
Maxime Prévot is not amused
Bouchez krijgt alvast een tik op zijn vingers, zelfs van de voorzitter van Les Engagés, Maxime Prévot, met wie hij een colalitie vormt in de Waalse regering. Prévot betreurt die mislukking, zegt hij in een communiqué. "Elk van de partners moet in staat zijn om de belangen van de eigen partij te overstijgen om het belang van het land voorop te stellen. Falen door onenigheid over één enkele maatregel is dramatisch voor de geloofwaardigheid van democraten."
Volgens Prévot is het duidelijk dat de Vivaldi-regering haar sporen nalaat. Die periode "heeft het vertrouwen tussen bepaalde partners diep geschaad", zegt hij. Wellicht doelt hij daarmee op de persoonlijke relatie tussen Vooruit-voorzitter Conner Rousseau en MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez.
Aan de inspanningen van formateur De Wever lag het volgens Prévot niet. Hij "heeft geprobeerd om aanvaardbare compromissen te smeden", zegt de Les Engagés-kopman.
Voor de Belgische politiek blijft het dus een kwestie van tijd afwachten, totdat er nieuwe mogelijkheden ontstaan. Eén ding is zeker: Georges-Louis Bouchez heeft zich opnieuw laten gelden als een belangrijke, maar onvoorspelbare speler in het politieke veld. De vraag blijft echter hoe lang hij de gemoederen kan blijven verhitten, zonder de politieke oven te laten overkoken.
(Foto: Didier Lebrun/Photo News)
