Wie krijgt wat: N-VA, Vooruit en CD&V vechten voor hun politieke trofeeën.
De onderhandelingen over de nieuwe Vlaamse regering zijn nog in volle gang, maar de jacht op de felbegeerde ministersposten is al volop begonnen. Laten we een kat een kat noemen, daar was/is het onze politici op het einde van de rit om te doen. Terwijl de N-VA en CD&V hun posities strategisch aan het uitzetten zijn, lijkt vooral Vooruit klaar te staan om met een verrassende zet de machtsverhoudingen te doorbreken.
N-VA: de weegschaal tussen onderwijs en welzijn
Binnen de N-VA heerst een opvallend felle strijd om de sleutelposities in de nieuwe regering. Eén postje staat echter vast: Matthias Diependaele wordt de nieuwe minister-president. Maar dat is slechts het begin van het verhaal. Wie krijgt de andere prominente portefeuilles in handen? Er wordt intern duchtig gebikkeld.
Ben Weyts, de huidige minister van Onderwijs, zou dolgraag zijn werk in die rol verderzetten. Maar daar komt hij Zuhal Demir toch wel tegen zeker. Demir, die haar verkiezingsoverwinning omzette in een stevige machtspositie binnen de partij, aast op een nieuwe uitdaging. Waar ze aanvankelijk haar zinnen op Welzijn had gezet, lijkt ze dat nu te hebben laten varen omdat ze te weinig hervormingsmogelijkheden zag. Het gerucht gaat dat ze nu lonkt naar de onderwijsportefeuille. Een potje politiek armworstelen met Weyts lijkt onvermijdelijk.
De strijd tussen Weyts en Demir legt een complexe dynamiek bloot binnen de N-VA. Beide politici zijn onmiskenbaar populair, maar ze kunnen niet allebei hun zin krijgen. Het is aan Bart De Wever om een Salomonsoordeel te vellen. Zal hij kiezen voor continuïteit met Weyts op Onderwijs, of gaat hij voor Demir, de belofte van vernieuwing en hervorming?
Let wel, er is ook Annick De Ridder, de Antwerpse havenschepen die zich opwarmt voor een prominente rol in de Vlaamse regering. Haar naam wordt genoemd voor bevoegdheden zoals Mobiliteit en Openbare Werken, waarmee ze de belangen van de Antwerpse haven veilig zou kunnen stellen. Last maar not least is er nog Begroting en Financiën, een terrein dat cruciaal is voor de N-VA en dat Diependaele mogelijk combineert met zijn rol als minister-president.
Vooruit: de partij met een onverwachte troef?
Vooruit, de partij van Conner Rousseau, lijkt klaar om een verrassingszet te doen in het politieke schaakspel. Terwijl de N-VA als grootste partij het eerste recht op de portefeuilleverdeling heeft, probeert Vooruit deze keer het spel te veranderen. De partij stelt dat de functie van minister-president op zichzelf al de eerste keuze vertegenwoordigt. Volgens hun logica zou Vooruit, als tweede grootste partij, dan recht hebben op de eerste inhoudelijke keuze. Maar dat is iets waar de N-VA tot nu toe niet in meegaat. De socialisten mikken duidelijk op de onderwijsportefeuille. Hun ambitie gaat zelfs verder: ze willen Onderwijs uitbreiden naar een bredere verantwoordelijkheid als "minister van het Kind," die ook bevoegd zou zijn voor kinderopvang. Doch die plannen lijken al op weerstand te zijn gestuit tijdens de onderhandelingen. Als N-VA inderdaad Onderwijs binnenhaalt, is de kans groot dat Vooruit moet wijken en genoegen moet nemen met Welzijn.
Met namen als Caroline Gennez, Freya Van den Bossche en Bieke Verlinden heeft Vooruit- naar eigen zeggen - sterke kandidaten klaarstaan. Vooral Gennez, momenteel federaal minister, zou zich kunnen ontpoppen als de nieuwe minister van Onderwijs. En als dat niet lukt, Welzijn dan maar als een logisch alternatief. Vooruit heeft al laten zien dat ze niet vies zijn van politieke trucjes: de comeback van Frank Vandenbroucke vier jaar geleden was er zo een. Wie weet welke onverwachte naam Conner Rousseau deze keer uit de hoge hoed tovert?
Vooruit moet bovendien ook een Brusselaar in de regering hebben. In dat geval valt de naam van Hannelore Goeman, die al enkele jaren fractieleider is in het Vlaams Parlement en uitstekend geplaatst is om een prominente rol op te nemen. Maar welk dossier ze uiteindelijk krijgt, blijft koffiedik kijken.
CD&V: Traditie versus vernieuwing
En dan is er nog CD&V, de christendemocraten die – als derde partij in de rij – vaak het onderspit lijken te delven bij de verdeling van de ministerposten. Toch mikken ze op enkele strategische bevoegdheden. Hilde Crevits en Jo Brouns zijn de twee sterke figuren die de partij naar voren schuift, en hun focus lijkt te liggen op domeinen zoals Omgeving en Landbouw.
CD&V wil graag Omgeving en Landbouw opnieuw combineren, zoals dat vroeger bij Joke Schauvliege het geval was. Doch, de andere partijen willen dat vermijden, gezien de risico’s van belangenvermenging. Vooral het stikstofdossier, dat in Omgeving ligt, maakt dit een felbegeerd departement. Landbouw zelf zou naar N-VA of Vooruit gaan, wat de invloed van CD&V in dat dossier zou beperken.
Daarnaast lonkt CD&V ook naar ‘hardere’ bevoegdheden zoals Economie of Openbare Werken, cruciale dossiers waar de partij haar stempel op wil drukken. Binnenlands Bestuur is eveneens een prioriteit voor de christendemocraten, vooral met de geplande hervorming van de provincies in het vooruitzicht. Met beperkte speelruimte probeert CD&V haar belangen zoveel mogelijk veilig te stellen.
De grote verdeling: wie krijgt wat?
De verdeling van de ministerposten zal pas helemaal duidelijk worden zodra de onderhandelingen zijn afgerond, vermoedelijk tegen het einde van de week. De dynamiek tussen de drie partijen is er een van strategische keuzes en machtsbalans. N-VA mag als eerste kiezen, maar Vooruit en CD&V zullen elk proberen hun eigen terrein veilig te stellen.
