In 2019 waren er ruim 200 repatriëringen naar landen zoals China, Irak en Marokko. Om de terugkeer van migranten samen met de herkomstlanden te kunnen organiseren, blijft België inzetten op zogeheten bilaterale akkoorden met dergelijke landen. Dat zijn akkoorden tussen België en dat land.
Zo werd er in 2019 onder meer een terugkeerakkoord gesloten met Rwanda, maar er bestaan ook akkoorden met Marokko, Tunesië en Kazachstan. Die akkoorden nemen diverse vormen aan.
Een mogelijk akkoord kan een memorandum of understanding zijn. Dergelijke akkoorden zijn niet juridisch bindend en in tegenstelling tot verdragen moeten ze niet door het parlement goedgekeurd worden.
Daardoor is er voor het publiek noch voor de parlementsleden concrete informatie beschikbaar over de precieze manier van werken. Parlementslid Hervé Rigot (PS) zou die akkoorden graag inzien.
In een schriftelijk antwoord gaf toenmalig minister De Block (Sociale Zaken en Volksgezondheid en Asiel en Migratie) een overzicht van de bestaande akkoorden en de onderhandelingen.
Wat de bestaande akkoorden zijn er Europese bindende re-admissie akkoorden met Albanië, Armenië, Azerbeidzjan, Bosnië Herzegovina, Georgië, Hong Kong, Kaapverdië, Macao, Noord-Macedonië, Moldavië, Montenegro, Oekraïne, Pakistan, Rusland, Servië, Sri Lanka, Turkije, Wit-Rusland.
Er zijn ook Benelux Terug- en Overname akkoorden met Bulgarije, Duitsland, Estland, Frankrijk, Hongarije, Kazachstan, Kosovo, Kroatië, Letland, Litouwen, Oostenrijk, Roemenië, Slovenië, Slowakije en Zwitserland.
Daarnaast zijn er bilaterale akkoorden rond re-admissie (Memorandum of Understanding) met Burundi, China, RD Congo, Ecuador, Gambia, Guinee-Conakry, Hong Kong, Irak (Bagdad), Irak (KRG), Kameroen, Marokko, Mauritanië, Nigeria, Rwanda, Somalië, Taiwan, Togo, Tunesië en Vietnam.
Tot slot zijn er Europese praktische akkoorden rond re-admissie met Afghanistan, Bangladesh, Guinee, Ethiopië, Gambia en Ivoorkust.
Volgens De Block lopen er nu onderhandelingen met volgende landen voor Benelux Terug- en Overname akkoorden: Angola, Cuba, Filipijnen, Frankrijk, Kirgizië, Koeweit, Mongolië, Qatar, Tadzjikistan en Vietnam.
Er zijn ook onderhandelingen over bilaterale akkoorden rond re-admissie en/of technische afspraken met Algerije, Benin, Niger, Senegal, Sierra Leone en India (in Benelux-verband).
De Block: “Omdat de landen van herkomst eerst hun akkoord moeten verlenen voor publicatie en ze niet geneigd zijn dit te doen, worden de Memoranda of Understanding niet openbaar gemaakt. Er zou immers misbruik kunnen gemaakt worden door personen die niet willen terugkeren en die bedreigingen uiten aan de bevoegde consuls.”
Binnen dat kader moet de vraag gesteld worden of het wijs is om een overzicht te geven van alle bestaande akkoorden en de mogelijke akkoorden die vandaag onderhandeld worden.
