Twee verwende partijen in de gevarenzone.
De plannen voor een hervorming van het spaarboekje, zoals die op tafel liggen in Bart De Wevers ‘supernota’, dreigen twee verwende groepen flink door elkaar te schudden: de Belgische banken en de huizenkopers met hun riante woonkredieten. Het huidige systeem heeft van beide partijen jarenlang de favorieten van het fiscale speelveld gemaakt. Banken genieten van een stabiele, goedkope financieringsbasis, terwijl huizenkopers zich konden verlekkeren op voordelige langlopende woonkredieten met vaste rente. Maar nu er iets moet veranderen, vrezen zij dat het feest voorbij is.
Druk van Europa
De Wevers plannen, die er komen onder druk van de Europese Commissie, zetten de fiscale vrijstelling op het spaarboekje ter discussie. In plaats van de huidige splitsing tussen basisrente en getrouwheidspremie, zou er één enkele rente komen met een minimaal tarief. Daarbij zou ook de fiscale vrijstelling worden aangepast, waarbij het oude systeem van aparte mandjes voor intresten en dividendinkomsten zou verdwijnen. Het resultaat? Een enkel mandje waarin beide worden gegoten, maar voor velen is dat eerder een gifbeker dan een cadeau.
Twee verwende partijen in de gevarenzone
Onder het huidige regime profiteren zowel banken als huizenkopers van een ongemeen gunstige regeling. Banken gebruiken het massaal aangehouden spaargeld als een goedkope financieringsbron, terwijl huizenkopers de vruchten plukken van stabiele en vooral goedkope leningen. In een markt waar vastgoedinvesteringen traditioneel de voorkeur genieten boven risicovolle beleggingen op de beurs, hebben beide partijen een gouden deal gekregen.
Die tijd van weelde lijkt echter ten einde te lopen. Door de hervorming dreigen de kosten voor beide groepen te stijgen. Voor de banken zal het spaargeld, dat lange tijd praktisch gratis was, duurder worden. Dit zou op zijn beurt de prijzen van woonkredieten de hoogte in jagen. En dat in een markt die al kampt met stijgende vastgoedprijzen en krapte op de huurmarkt door vastgoedinvesteerders.
Ook voor wie financieel minder onderlegd is, dreigt de hervorming negatief uit te pakken. Wanneer sparen en beleggen in één fiscaal mandje worden gegoten, is het risico reëel dat velen de voordelen van fiscale vrijstellingen zullen mislopen, simpelweg omdat ze hun financiën niet op orde kunnen houden.
Vooruit wil het anders aanpakken
De hervormingskoorts beperkt zich niet tot De Wever. Ook Vooruit heeft zijn eigen visie op de toekomst van het spaargeld. De socialisten pleiten voor een gelijke belasting op sparen, beleggen en arbeid. Dit betekent dat de belasting op kapitaalinkomsten omhoog zou gaan, maar in ruil zou de belastingvrije som voor iedereen worden opgetrokken. Het lijkt een nobel idee, maar in werkelijkheid zou het beleggen in risicokapitaal minder aantrekkelijk maken. En dat terwijl de beurstaks en de roerende voorheffing al onder de regering-Michel omhoog gingen.
Het voorstel zou bedrijven en de beursmarkten een klap kunnen toedienen. Het investeren in aandelen, en daarmee ook het ondersteunen van groeiende bedrijven, zou door de extra belastingdruk minder interessant worden. Het mag duidelijk zijn: welke richting we ook inslaan, pijnlijke keuzes lijken onvermijdelijk.
Er moet iets gebeuren
Toch is er één zekerheid in deze onzekere tijden: er zal iets moeten gebeuren. Het huidige systeem kraakt onder de belastingvoordelen en fiscale uitzonderingen, en het houdt een huizenmarkt in stand die door beleggers steeds verder wordt opgejaagd. Tegelijkertijd heeft de banksector zich comfortabel genesteld op de riante buffers van het spaarboekje, terwijl de huizenprijzen almaar stijgen.
De vraag is echter of een hervorming, hoe noodzakelijk ook, de twee verwende partijen uit de wind kan zetten. Want terwijl iedereen erkent dat het huidige systeem niet houdbaar is, lijkt het onwaarschijnlijk dat we een oplossing zullen vinden zonder dat een van deze partijen iets moet inleveren. Eén ding is duidelijk: het tijdperk van de onbegrensde fiscale privileges lijkt aan zijn laatste hoofdstukken begonnen.
(Foto: Joel Hoylaerts/Photo News)
