En welke gevolgen dat heeft voor de geviseerden.
Er was een tijd dat P-magazine redelijk mainstream was. Mainstream met een hoek af, maar toch. In het begin van het coronatijdperk, liep ook onze berichtgeving hierover behoorlijk gelijk met die van de grote media van Vlaanderenland. Tot we meer en meer mailtjes kregen van ‘een andere kant’. Niet van mensen met aluminium hoedjes, maar wel van mensen met witte schorten. Toen dachten we: misschien klopt die officiële berichtgeving toch niet helemaal.
Tot we op de vingers getikt werden door factcheckers. Zij hadden ons interview met een verpleegkundige afgetoetst bij enkele tv-experten, en kwamen tot de conclusie dat wij nepnieuws brachten. Onze post op Facebook werd geblokt, en ons Facebook-bereik van toekomstige posts zakte voor enkele maanden naar de kabeljauwskelder. In het Engels hebben ze daar een mooie uitdrukking voor: shadow banning. Dat gebeurde enkele keren: telkens ons bereik weer groeide, hadden we opnieuw een factcheck aan ons been. Het leek wel alsof factcheckers onze Facebook-statistieken mee volgden.
We werden voorzichtiger in wat we op onze Facebook-pagina deelden, zodat die dekselse factcheckers ons niet opnieuw een hak konden zetten. Zij noemen zich onafhankelijk, maar iedereen heeft inmiddels wel door dat zij ervoor moeten zorgen dat het officiële verhaal standhoudt. Factcheckers zijn als het ware meningverkondigers geworden. Feiten doen er niet meer toe, zolang het narratief maar standhoudt.
Groot was onze verbazing, dat we deze week van Facebook alweer een berichtje kregen dat we stout geweest waren: we waren nog zo voorzichtig geweest. Het bleek over… een artikel van een Clouseau-optreden in een Nederlands programma te gaan. Wij vonden het nummer dat de groep daar bracht, ‘Daar staan ze’, wel geestig en vandaar.
De factcheckers van Knack belden naar de manager van Clouseau. Die legde uit aan Knack, dat de tekst aangeleverd werd door het tv-programma, dat het satirisch bedoeld was en dat Clouseau helemaal niet tegen de coronamaatregelen gekant zijn. Nu, dat dit satirisch bedoeld was, had onze kleine teen ook wel door. Dat Clouseau tegen de coronamaatregelen is, hebben wij ook nooit beweerd.
Voorts namen ze bij Knack zelf de tekst onder de loep, en besloten ze dat die zelfs het tegendeel kan betekenen: dat de maatregelen niet streng genoeg zijn.
Na de Knack-factcheck, kregen we van Facebook de melding dat ons artikel de mensen kan misleiden omwille van ‘ontbrekende context’. Tja, zo heb je altijd gelijk natuurlijk, maar ons Facebook-bereik ligt intussen wel opnieuw – voor enkele maanden allicht – onder het vriespunt.
Tot slot deinzen de Knack-factcheckers er niet voor terug, om regelrecht te liegen. Om aan te tonen dat wij een massaverspreider van – in dit geval – misleidend nieuws zijn, stellen zij dat ons artikel inmiddels al meer dan tienduizend mensen bereikte. Dit terwijl het desbetreffende artikel nog niet eens door half zoveel mensen bekeken werd: iets meer dan 3000 om precies te zijn. Als we Google Analytics raadplegen voor de periode van 26 november – de dag waarop het artikel verscheen – tot nu, staat het pas op de 103de plek, dus zo massaal werd het heus niet bekeken...
Conclusie: de Knack-factcheckers maken hun punt met het verspreiden van verzinsels. In de plaats van factcheckers, zouden ze zichzelf beter Pinokkio’s noemen.
