Het gebeurt niet vaak dat de belangrijkste zin van een wetenschappelijk artikel helemaal onderdaan staat. “We moeten er rekening mee houden dat elk van de wereldwijd dominante varianten van SARS-CoV-2 (Alpha, Delta en Omikron) stochastisch en onverwacht is ontstaan.” In mensentaal: deze varianten verschenen door toeval en werden niet voorspeld of verwacht.
De stelling staat in de studie Antibody evasion by SARS-CoV-2 Omicron subvariants BA.2.12.1, BA.4, and BA.5
Een stochastisch proces is een opeenvolging van toevallige uitkomsten. In tegenstelling tot een deterministisch proces zijn de uitkomsten niet van tevoren bekend. Het stochastische proces wordt beschreven door een rij toevalstoestanden en hun bijbehorende simultane kansverdeling. Er is dus geen volledig causaal verband, er is geen sprake van sturing.
In het artikel gaat het in essentie over de zeer beperkte bescherming door de coronavaccins tegen die nieuwe varianten BA.2.12.1, BA.4, and BA.5. De onderzoekers stellen - in navolging van ander onderzoek - dat de coronavaccins amper werken tegen die varianten.
Dat is vanuit evolutionair oogpunt ook logisch. De oorspronkelijke stam (WS) ontstond eind 2019. Ondertussen zijn we een paar jaar verder en heeft het virus een zeer lange weg afgelegd. Die weg is bedoeld om te ontsnappen aan de menselijke immuniteit.
Vervelend is ook dat BA.5 besmettelijker is dan de bijvoorbeeld BA.2. Hoe besmettelijk een ziekte is, meten we aan de hand van het basisreproductiegetal (R0). Dit is het gemiddelde aantal mensen dat een eerste geval infecteert in een populatie zonder immuniteit (van vaccins of eerdere infectie).
De oorspronkelijke Wuhan-stam heeft een R0 van 3,3. Delta heeft een R0 van 5,1. Omikron BA.1 heeft een R0 van 9,5. BA.2, dat op dit moment nog steeds de dominante subvariant in sommige landen is, is 1,4 keer meer overdraagbaar dan BA.1, en heeft dus een R0 van ongeveer 13,3. Een pre-print publicatie uit Zuid-Afrika suggereert dat BA.4/5 een groeivoordeel heeft ten opzichte van BA.2, vergelijkbaar met het groeivoordeel van BA.2 ten opzichte van BA.1. Dat zou hem een R0 van 18,6 opleveren.
Dit is vergelijkbaar met mazelen, dat tot nu toe onze meest besmettelijke virale ziekte was.
BA.5 is volgens onderzoek ook iets venijniger dan BA.2 aangezien het de lagere luchtwegen (longen) iets meer aanvalt. Als je alle elementen samenlegt, dan weet je dat er een golf(je) aankomt.
