Gevestigde namen uit de financiële wereld en de telecom, een toppoliticus om de eerste transactie te verrichtten, en een zogenaamde 'goedkeuring' door de toezichthouder. Het Belgische Bit4You deed er volgens De Standaard bij de start in 2018 alles aan om betrouwbaar over te komen. “Daar rest vandaag niets meer van”, is de harde conclusie van de krant.
'Dit is een historisch moment voor België. Het is belangrijk om een positieve houding aan te nemen tegenover nieuwe technologieën. En om het vertrouwen te versterken, is een transparant, gereguleerd en beveiligd handelsplatform van groot belang.'
De Standaard: “Het is 29 augustus 2018 - een zwaarbewolkte zomerdag - en Alexander De Croo (Open VLD) schuwt de grote woorden niet. In het imposante gebouw van de Brusselse Kamer van Koophandel, in de Louizalaan, voert hij met een druk op de knop de allereerste transactie uit op Bit4You, het tot nu enige Belgische handelsplatform voor cryptomunten. De liberale politicus, nu premier maar op dat moment minister van Digitale Agenda, zet 200 euro om in 'bitcoin cash'. Het is maar een van de tien verschillende digitale munten die op het fonkelnieuwe platform verhandeld kunnen worden.”
Met een investering van amper 62.000 euro oogt het project van de dan 24-jarige oprichter Sacha Vandamme - een perfect tweetalige Brusselse IT-specialist - volgens De Standaard op het eerste gezicht eerder bescheiden. De ambities zijn dat echter allesbehalve. Trots verkondigt Vandamme dat hij 'op korte termijn' een tiental werknemers wil aanwerven.
Een jaar na de oprichting hoopt hij al 50.000 klanten te bedienen en een jaaromzet van 5 miljoen euro te draaien. Die omzet moet Bit4You halen door op elke transactie tot 5 procent commissie te rekenen. 'Maar zodra we meer mensen bedienen, zullen de transactiekosten dalen', belooft Vandamme. 'Dat moet binnen een aantal maanden al kunnen.'
De Standaard: “Vandamme onderstreept zijn torenhoge ambities door geloofwaardige geldschieters aan boord te halen. Het gaat om Marc Toledo, begin de jaren 2000 erg succesvol met de ontwikkeling van technologie om te bellen via internet, en Jose Zurstrassen, medeoprichter van internetplatform Skynet (later verkocht aan Belgacom) en de onlinebank Keytrade.”
Vandamme pakt met nog meer mooie namen uit. 'Dit project is vooraf heel goed doorgesproken met de beurswaakhond FSMA en de Nationale Bank', zegt hij tegen de pers. 'We hebben hun toestemming om dit soort activa via ons platform aan te bieden.'
Vijf jaar later schiet van die ambities zo goed als niks over. Eind april schortte Bit4You plots al zijn activiteiten op. Sindsdien staat zo'n 13 miljoen euro aan digitale munten van ruim 41.800 klanten geblokkeerd. Dat moet een 'bankrun' helpen vermijden, een stormloop van investeerders die hun tegoeden weghalen, waarna het platform als een pudding zou instorten.
Bit4You zag zich toe die ingreep genoodzaakt nadat er problemen waren opgedoken bij het in Estland geregistreerde Coinloan, een illuster cryptobedrijf dat hoge rendementen beloofde aan al wie er cryptomunten aan uitleende. De vergunning van dat bedrijf als financieel dienstverlener werd op 24 april ingetrokken door een Estse rechtbank, en alle tegoeden geblokkeerd. Inclusief de zowat 6,5 miljoen euro aan cryptomunten op zijn platform dat Bit4You, gelokt door die hoge rendementen, had uitgeleend aan het Estse bedrijf.
Bit4You is volgens De Standaard dus onrechtstreeks getroffen door het besluit van een Estse rechter. Niettemin heeft het voor de krant heel wat vragen te beantwoorden. “Wie besloot investeringen van klanten door te sluizen naar Estland? Klopt het, zoals talrijke gedupeerden beweren, dat de klanten hiervan nooit op de hoogte werden gebracht? En waarom verlieten Vandamme, Zurstrassen en Toledo op 10 maart - lang voor de problemen bij Coinloan naar buiten kwamen - zonder enige uitleg het bedrijf? Gebeurde dat onder druk van de FSMA, zoals De Tijd eind april schreef?”
Antwoorden daarop blijven voorlopig uit. Het pr-bureau dat lange tijd alle communicatie voor Bit4You verzorgde, laat De Standaard weten 'al een tijdje' niet meer voor het bedrijf te werken. Marc Toledo wil niet reageren 'omdat hij niet meer betrokken is', Jose Zurstrassen laat meerdere contactverzoeken simpelweg onbeantwoord. En aan het kantoor van Bit4You in de Brusselse Louizalaan - het bedrijf zit er nog steeds - kregen de receptionisten de instructie elk onaangekondigd bezoek weer weg te sturen, zo ondervindt de journalist van de krant.
De Standaard: “Ook de twee voorlopige bewindvoerders, die van de Brusselse ondernemingsrechtbank begin mei de taak kregen om te onderzoeken welke reddingsmogelijkheden er zijn, laten De Standaard weten 'uit discretie' niet te willen communiceren. Ten slotte houdt ook bij de FSMA en het parket van Brussel iedereen de lippen stijf op mekaar.”
Oprichter Vandamme mag er bij de start alles aan hebben gedaan om betrouwbaarheid uit te stralen, toch waren er volgens de krant meteen signalen die wezen op een andere werkelijkheid.
“Vlak na de officiële ingebruikname van Bit4You ontkende zowel de FSMA als de Nationale Bank dat zij een formele toestemming hadden gegeven aan het bedrijf, zoals Vandamme beweerde. Dat was ook helemaal niet mogelijk, want de cryptohandel in België is nog maar sinds 2022 gereguleerd. Voordien kon de FSMA dus geen vergunning uitreiken.”
'Het klopt dat we een onderhoud hadden, maar we hebben het bedrijf enkel meegegeven dat het niet onder onze bevoegdheid valt', meldde de FSMA in augustus 2018. Volgens de Nationale Bank stelde Bit4You de zaken 'te rooskleurig' voor. 'Wij hebben onderzocht of ze een vergunning nodig hadden', zei een woordvoerder op 30 augustus 2018 tegen De Tijd . 'Dat bleek niet het geval. Maar daaruit mag je niet concluderen dat ze met onze goedkeuring werken.'
De Standaard: “Opvallend: die zogenaamde goedkeuring van FSMA en Nationale Bank was net wat minister Alexander De Croo aanzette om een hoofdrol te spelen bij de officiële opening van het cryptoplatform.” Nog diezelfde 29ste augustus 2018 stuurde hij een tweet de wereld in waarin hij Bit4You 'het eerste veilige handelsplatform in België' noemde. Die tweet staat nog steeds online. En ook nu, vijf jaar later, meldt de woordvoerder van De Croo aan De Standaard dat de liberaal dat deed 'omdat Bit4You het eerste platform was dat een vergunning had van de FSMA'. Quod non.
Wel laat zijn woordvoerder volgens de krant doorschemeren dat De Croo vandaag niet meer op zo'n uitnodiging zou ingaan. 'Het is uiteraard nooit de bedoeling van een minister om een individueel bedrijf te promoten', klinkt het. 'Het doel was de digitalisering van de economie onder de aandacht te brengen. Sinds 2018 is het denken van De Croo over crypto echter behoorlijk geëvolueerd, en wel in negatieve zin.'
Het kabinet-De Croo benadrukt nog dat de eerste transactie op het platform - de omwisseling van 200 euro in bitcoin cash door De Croo - 'puur symbolisch' was. 'De premier heeft die cryptomunten nooit echt in zijn bezit gehad', klinkt het. Misschien maar goed ook: de bitcoin in cash is vandaag 80 procent minder waard dan in augustus 2018.
De kans dat het nog goed komt met Bit4You, is klein volgens De Standaard -. Niet alleen omdat de oprichters twee maanden geleden al opstapten. Op 2 mei trok de FSMA de tijdelijke vergunning in van het platform - die had het een jaar eerder automatisch gekregen, als 'overgangsmaatregel', na de invoering van de vergunningplicht.
Een week later, op 8 mei, maakte de beurswaakhond bekend dat het een dossier heeft overgemaakt aan het parket van Brussel. 'Bit4You heeft haar volledige governancestructuur moeten aanpassen nadat we onregelmatigheden hadden vastgesteld in de aanvraag voor een definitieve vergunning', meldt hij in een persbericht. De stap naar het parket wijst op mogelijk strafbare feiten.
De Standaard: “Zelfs al kunnen de bewindvoerders de bevroren tegoeden in Estland deblokkeren, dan nog kan Bit4You dus niet zomaar terug actief worden. Gedupeerde klanten dreigen alles te verliezen.”
'Het toont nog maar eens aan dat beleggen in cryptomunten erg risicovol is', zegt Bjorn Cumps, professor Fintech aan Vlerick Business School aan de krant. 'Er is weinig regulering, weinig consumentenbescherming, weinig transparantie en weinig ondersteuning voor cryptobeleggers. Niettemin verrassen de uitspraken van de FSMA over onregelmatigheden bij Bit4You. Zij pakten net sterk uit met veiligheid en betrouwbaarheid.'
Hij denkt dat de nieuwe Europese wetgeving rond cryptomunten, net goedgekeurd door het Europees Parlement, een grote rol zal spelen bij de bescherming van beleggers.
foto Werktuigendagen Oudenaarde - flickr - wikipedia
