Even terug in de tijd. We schrijven begin 2001. Op de VLD-nieuwjaarsreceptie haalde partijvoorzitter Karel De Gucht het zware geschut boven tegen het Vlaams Blok (nu Vlaams Belang) . Uitdrukkelijk stelde hij dat niet alleen een goed beleid nodig is om die partij te bestrijden - een uitspraak waarmee veel van zijn partijgenoten volgens De Morgen wel akkoord gaan - maar dat de VLD evenzeer "het Vlaams Blok moet bekampen en bestrijden".
Volgens hem buit het Vlaams Blok het asielvraagstuk uit "omdat het een thema is dat zich leent voor mestkevers". Het cordon sanitaire moet voor De Gucht behouden blijven, want samenwerken met "een partij die de vrijheden en mensenrechten aan haar laars lapt", is "ethisch onverantwoord".
Dat die toon opklinkt, niet bij Agalev (Groen) of de SP (Vooruit) maar bij de (Open) VLD, toont volgens De Morgen meteen aan dat het cordon sanitaire sterker staat dan het Vlaams Blok wil doen geloven.
In een groot interview in De Standaard dit weekend noemt Bart De Wever van N-VA uiterst rechts twintig jaar later "een ideologie die niets kan bijdragen tot de mensheid in de 21ste eeuw, net als het communisme. Ze hoort thuis op de stortplaats van de geschiedenis."
Tom Van Grieken (VB) is daarover verontwaardigd: "Zo praat je toch niet over mensen?", klinkt het bij de VRT. Wat die kritiek op de onafhankelijkheidsstrategie van Vlaams Belang betreft, argumenteert hij dat het gewoon nooit gebeurt dat een volk onafhankelijk wordt met toestemming van het land waar het in zit. "Dat bestaat gewoon niet. Op een bepaald moment stel je een daad en ga je verder."
Het gekissebis tussen N-VA en Vlaams Belang komt vooral de Walen goed uit. Het nachtmerriescenario voor hen is dat N-VA en Vlaams Belang samen groeien en de meerderheid behalen in Vlaanderen. Dat kan enkel als ze stemmen van andere partijen ronselen.
Vandaag zitten we in een scenario waarbij misnoegde kiezers van N-VA een alternatief zien bij Vlaams Belang. Dat is niet erg voor onze Franstalige vrienden, integendeel. Een verzwakking van N-VA is gunstig voor hen.
“De verkiezingen van 2024 zullen ongemeen spannend zijn”, stelde Bart Maddens, professor politieke wetenschappen vorig jaar nog aan VRT. “We krijgen dan, zoals in een klassiek meerderheidssysteem, een strijd om de macht tussen twee blokken: de Vlaams-nationalisten versus de Belgische mainstream-partijen. Nog los van de communautaire en ideologische inzet ervan, worden die verkiezingen ook een heus referendum over het ‘cordon sanitaire’”.
Dit neemt niet weg dat de meerderheid in het Vlaams Parlement binnen handbereik ligt van de Vlaams-nationalisten. Als ze vandaag een pact zouden sluiten, dan liggen die kaarten tenminste open en bloot op tafel.
