Premier Schoof in zijn hemd.
Tot grote verbazing van premier Dick Schoof stemde een meerderheid tegen het ambitieuze project van de Europese Commissie. En dat terwijl hij vorige week in Brussel nog breed glimlachend zijn jawoord had gegeven. De afwijzing komt hard aan: zelfs coalitiepartijen PVV, NSC en BBB schoten het plan aan flarden.
Tegen de wil van Brussel in
De Europese Commissie had haar zinnen gezet op een massieve herbewapeningsgolf met een peperduur prijskaartje van 800 miljard euro. Volgens barones Von der leyen zouden we dat wel ‘schaffen’: geld moet rollen. Dat geld zou de komende jaren worden geïnvesteerd in de veiligheid van Europa. Nu ja, veiligheid?: bewapening. Meer tanks, raketten en drones, en ander tuig om mensen naar een ander wereld te knallen.
Maar in Den Haag klonk een ander geluid. De motie om de plannen af te schieten werd ingediend door Joost Eerdmans (JA21) en kreeg steun van 73 Kamerleden, tegenover 71 tegenstemmers. Opvallend: drie van de vier coalitiepartijen keerden zich tegen hun eigen premier. Met die dolk in de rug mag Schoof nu in Brussel gaan uitleggen waarom Nederland zich plots terugtrekt uit een defensieproject dat hij amper een week geleden nog vol enthousiasme verdedigde.
Angst voor oplopende schulden
Wat bezielt de Nederlandse partijen om zo'n grote Europese deal te blokkeren? Wat denk je? De centen. De Europese Commissie had namelijk voorgesteld om de beruchte begrotingsregels tijdelijk op te schorten en gezamenlijke leningen aan te gaan om het defensiebudget te spekken. Dat idee viel bij veel partijen verkeerd. De vrees is dat het zuinige Nederland op termijn moet opdraaien voor andermans schulden. NSC-leider Pieter Omtzigt – al langer fel tegen eurobonds – wond er geen doekjes om: "Geen versoepeling van begrotingsregels, geen gezamenlijke leningen. Punt uit."
Ook PVV-voorman Geert Wilders liet zich niet onbetuigd. “Als een meerderheid van de Kamer tegen is, moet de premier terug naar Brussel. Zo hoort het in een democratie.”
VVD: ‘Nederland buitenspel in de EU’
Niet iedereen was even gelukkig met de motie. De VVD - de enige regeringspartij die tegen de motie stemde - waarschuwde voor diplomatiek gezichtsverlies. Kamerlid Eric van der Burg noemde het besluit "onverantwoord" en voorspelde dat Nederland zichzelf zo "buitenspel" zet binnen de EU. "Onze premier stond vorige week nog in Brussel te beloven dat we meedoen, en nu trekken we de stekker eruit. Dit is een diplomatiek drama."
Ook vanuit de oppositie klonk scherpe kritiek. Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) riep op tot realisme: "Dit zijn uitzonderlijke tijden. Partijpolitiek mag hier niet de doorslag geven." Rob Jetten (D66) voorspelde dat Schoof in Europa "in zijn hemd" zal staan. En mister greendeal Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) ging nog een stap verder: "Drie van de vier coalitiepartijen hebben hun eigen minister-president vandaag onder de bus gegooid. Dit is ongezien."
Wat nu?
Voor Schoof wordt het een hachelijke onderneming om dit recht te breien. In Brussel was Nederland vorige week nog aan boord van het Europese defensieproject, maar nu moet hij een draai van 180 graden uitleggen. Zijn kabinet houdt zich alvast op de vlakte en sust dat "de Kamer zich later nog kan uitspreken" wanneer de definitieve plannen op tafel liggen.
(Foto: Shutterstock)
