"Verdorie, wat is er toch aan de hand met die kleintjes?" vraagt het onderwijswereldje zich af. Normaal gezien blijft het aantal kindjes met een ontwikkelingsachterstand vrij stabiel, zowel hier als internationaal. Maar plotseling zien we in Vlaanderen een stevige toename van deze groep. En het aantal kinderen met gedragsproblemen zit ook in de lift. Wat speelt hier?
Het buitengewoon onderwijs type 2, bedoeld voor kinderen met een verstandelijke beperking, ziet een opvallende toename van leerlingen. Dit schooljaar telt het 1.336 kleutertjes. Een stijging van maar liefst 22 procent ten opzichte van twee jaar geleden. In het lager onderwijs is het aantal van deze kindjes bijna 10 procent gestegen, van 4090 naar 4471. Maar betekent dit echt dat er plots zoveel meer kinderen zijn met een verstandelijke beperking?
“Vooral in de kleuterscholen zien we veel meer kinderen met een serieuze achterstand in hun ontwikkeling. Onze mensen vertellen me constant dat er echt iets aan de hand is”, zegt Stefan Grielens, topman van het Vrij CLB Netwerk. Normaal gezien blijft de groep kinderen met een verstandelijke beperking redelijk stabiel. “We zien trouwens geen stijging in andere handicaps, dus het is twijfelachtig dat deze verontrustende trend te wijten is aan het feit dat vrouwen later kinderen krijgen (wat risico's met zich meebrengt, snap je?).”
Dus wat is de oorzaak? Grielens denkt dat het te maken kan hebben met de lockdowns. “Baby's konden een tijdje niet naar de crèche of onthaalmoeder, misschien hebben sommigen daardoor een achterstand opgelopen. Maar dat is slechts een hypothese. Als ze echt achterstand hebben opgelopen door het isolement waarin ze zijn opgegroeid, kunnen ze dat waarschijnlijk nog inhalen. Ik denk niet dat jonge kinderen nu minder slim zijn dan vroeger.”
Het kabinet van onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) bevestigt dat er veel argumenten zijn voor de hypothese dat de schoolsluitingen nog steeds een impact hebben. “Om te weten of er echt een verband is, hebben we wetenschappelijk onderzoek besteld. We gaan ook kijken naar de stijging van bijvoorbeeld autisme-attesten. Vroeger was er sprake van onderdiagnose, maar misschien slaan we nu door naar overdiagnose.”
En er zijn ook meer kinderen met autisme. Type 9 in het bijzonder onderwijs is bedoeld voor kinderen met autisme. Dit schooljaar zijn er 863 kleuters, bijna 10 procent meer dan twee jaar geleden. Bij de lagere schoolkinderen is er een stijging van 13 procent, tot 6.208 kinderen. Dat zijn er 721 meer dan twee jaar geleden.
Professor orthopedagogiek Sara Nijs van de KU Leuven start op 1 april met het onderzoek. “We werken samen met de UAntwerpen en hogeschool UCLL. We hopen genoeg inzicht te krijgen in de factoren die deze stijging verklaren, zodat we een antwoord kunnen bieden op de uitdagingen die deze toename met zich meebrengt.”
