De New York Times presenteerde vrijdag haar argumenten in een rechtszaak tegen de Europese Commissie voor het vrijgeven van sms-berichten die werden uitgewisseld tussen de hoogste functionaris van de Europese Unie en de CEO van Pfizer tijdens de onderhandelingen over een Covid-19-vaccindeal van miljarden euro's.
De kern van de zaak is of de sms-berichten kwalificeren als documenten die onderworpen zijn aan transparantiewetten. Het zou een juridisch precedent kunnen scheppen voor wat als een officieel document in de Europese Unie wordt beschouwd.
"Transparantie en openbare toegang tot overheidsdocumenten spelen een cruciale rol in democratisch toezicht", zei Bondine Kloostra, advocaat bij The Times, in haar openingsbetoog. “Deze zaak brengt een zeer belangrijk probleem met zich mee: of ambtenaren de publieke transparantie kunnen ontwijken door te communiceren via sms-berichten in plaats van meer traditionele middelen.”
The Times klaagde de Europese Commissie vorig jaar aan als onderdeel van een verzoek om vrijheid van informatie waarin toegang werd gevraagd tot sms-berichten tussen Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Commissie, die de reactie van de Europese Unie op de coronaviruspandemie leidde, en de CEO van Pfizer, Albert Bourla, terwijl ze onderhandelden over een deal voor Covid-vaccins.
De Europese Commissie, de uitvoerende macht van de Europese Unie, zei in 2022 dat ze de relevante sms-berichten niet kon vinden. Ze zei ook dat sms-berichten niet hoefden te worden geregistreerd en opgeslagen, omdat ze werden behandeld als "vluchtige" documenten. De Commissie heeft niet gezegd of ze de telefoon van mevrouw von der Leyen heeft doorzocht naar de berichten.
Paolo Stancanelli, een advocaat die de Europese Commissie vertegenwoordigt, zei in zijn openingsbetoog op vrijdag dat als er inhoudelijke sms-berichten tussen mevrouw von der Leyen en de heer Bourla hadden bestaan, ze als documenten zouden zijn geregistreerd. Hij zei dat mevrouw von der Leyen en Dr. Bourla het Covid-vaccincontract niet via sms hebben onderhandeld.
De zaak wordt behandeld door 15 rechters bij het Gerecht in Luxemburg, het op één na hoogste gerechtshof in het blok. Er wordt pas over enkele maanden een uitspraak verwacht.
Het niet delen van details over de sms-berichten heeft de Europese Commissie blootgesteld aan kritiek over transparantie in een vaccinovereenkomst waarbij grote sommen overheidsgeld betrokken waren. De Commissie heeft geredigeerde inkoopovereenkomsten gepubliceerd, maar heeft de volledige voorwaarden van de contracten die zij voor Covid-vaccins heeft gesloten, niet bekendgemaakt.
