Blikjes en flesjes: Europa zet druk, maar Vlaamse regering blijft treuzelen over statiegeld.
Vanaf vandaag is het officieel: Europa wil dat België zijn drankverpakkingen strakker in de gaten houdt. Tegen 2026 moet liefst 80 procent van alle blikjes en flesjes netjes ingezameld worden. Een pittige uitdaging, vooral voor Vlaanderen, waar politici al jaren palaveren over een statiegeldsysteem, maar geen centimetermeter vooruitgaan. Terwijl zwerfvuil zich opstapelt en de rekening bij de belastingbetaler blijft liggen, blijft de regering steken in getreuzel en getouwtrek.
België doet het goed, maar niet goed genoeg
Laat het gezegd zijn: België is geen kneusje als het op recyclage aankomt. Dankzij het succes van de blauwe zak worden petflessen al netjes ingezameld. De magische grens van 80 procent is daar zelfs al overschreden. Maar blikjes is een ander verhaal. Slechts 64 procent haalt de recyclage, de rest belandt als zwerfvuil op straat, in de berm of in de natuur.
Een systeem met statiegeld zou dat probleem grotendeels kunnen oplossen. In Nederland, waar blikjes al onder een statiegeldregeling vallen, wordt 82 procent ingezameld. Maar in Vlaanderen blijft het een politieke splijtzwam: de ene partij ziet het als een overbodige last en de andere blijft twijfelen over de praktische aanpak. Voor dat laatste valt wel iets te zeggen. Want hoe los je een en ander op met je blauwe zak?
Jaren van studie, testen en nog geen stap verder
Het idee van statiegeld is niet nieuw. Al in 2011 werd er in België onderzoek naar gedaan. Sindsdien volgden talloze studies, proeven en testprojecten. In 2023 experimenteerde Vlaanderen met digitale systemen waarbij consumenten hun verpakkingen moesten scannen om hun geld terug te krijgen. Het werkte technisch gezien, maar het bleek fraudegevoelig én een nachtmerrie voor minder digitaal vaardige burgers.
Toch leek het dossier in 2022 eindelijk in beweging te komen. Voormalig minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) sprak klare taal: statiegeld was “onvermijdelijk”. Tegen 2025, zo beloofde de regering toen, zou het systeem van kracht zijn. Maar dat was onder de vorige regering.
Nieuwe regering, nieuw getreuzel
Fast forward naar 2024, en het zit alweer muurvast in Vlaanderen. De N-VA is helemaal omgeslagen en ziet het niet meer zitten. “We moeten ons niet wagen aan statiegeld,” verklaarde Vlaams minister van Begroting Ben Weyts (N-VA). Zijn partij spreekt zelfs van een “slechte case” en biedt geen alternatief om de inzameling van blikjes te verhogen.
Bij Vooruit klinken er iets mildere geluiden. Ze willen statiegeld “bekijken” als aanvulling op de blauwe zak, maar schuiven concrete beslissingen op de lange baan. Minister van Omgeving Jo Brouns (CD&V) zit in een spagaat. Hij erkent dat blikjes een probleem zijn, maar een beslissing? Die blijft uit.
Ondertussen wijst de Bond Beter Leefmilieu (BBL) op een pijnlijk feit: terwijl de Vlaamse regering palavert, betalen de gemeenten en dus de belastingbetalers jaarlijks 144 miljoen euro voor het opruimen van zwerfvuil. “Die factuur zou bij de industrie moeten liggen,” zegt de organisatie, verwijzend naar Europese regelgeving.
2026: dichterbij dan de politiek denkt
Politici die denken dat ze nog zeeën van tijd hebben, kunnen maar beter opnieuw naar de kalender kijken. 2026 - de eerste deadline - is ondertussen nog amper een jaar verwijderd. Tegen dan moet er niet alleen een statiegeldsysteem uitgerold zijn, maar moet het ook al resultaten opleveren.
(Foto Pixabay)
