“Pinnen, en we zwijgen erover.”
België is het land van de achterpoortjes, het compromis wordt er aanbeden als een godsdienst en het surrealisme werd er uitgevonden. Niet elke pijp is een pijp in het land, zeg maar. Neem bijvoorbeeld cannabis. Dat spul roken of bezitten in het openbaar blijft theoretisch nog altijd strafbaar, zowel voor minderjarigen als meerderjarigen. Van een legalisering is geen sprake, wel van een decriminalisering, wat impliceert dat het bezitten of het gebruiken bij volwassenen de laagste vervolgingsprioriteit krijgt. Je voelt hem komen? Stel dat je publiekelijk betrapt wordt met een kleine hoeveelheid, dan is er sinds enkele jaren een ontsnappingsroute: de onmiddellijke minnelijke schikking.
Bancontact-agenten in actie
Hier is de "bancontact-agent", die wanneer hij of zij een overtreding constateert, de dader ter plaatse een boete kan laten betalen. Dit kan via een betaalapparaat, QR-code of overschrijving binnen twee weken. Dit systeem is handig voor zowel politie als justitie: het brengt geld in het laatje, zorgt voor een onmiddellijk "schokeffect", beperkt de werklast voor magistraten en voorkomt een publiek strafproces en strafblad. De boetes worden afgehandeld en beheerd door het Boeteplatform van Justitie. Zodra de boete betaald is, vervalt de strafvordering. "Een bewuste andere aanpak van de kleine criminaliteit," aldus een reactie de FOD Justitie in ‘Het Nieuwsblad’.
Twaalfduizend stoute Belgen
In de afgelopen twee jaar kregen twaalfduizend landgenoten zo’n onmiddellijke minnelijke schikking (OMS). Tussen 2022 en 2023 was er een stijging van 24 procent.
Niet elk misdrijf in de koopjeshoek
Niet elk klein misdrijf valt op te lossen met een instantbetaling. Het gaat voornamelijk om drugsbezit, wapenbezit en winkeldiefstal. Vooral druggebruikers die op heterdaad betrapt worden, maken gebruik van de "bancontact-agent." In ruim 67 procent van de gevallen gaat het om cannabis, gevolgd door cocaïne en XTC, en in mindere mate ketamine of amfetamines. Het gaat hier om kleine hoeveelheden; dealers hoeven niet op clementie van zo’n agent te rekenen. Hen wacht de strafrechter. De gemiddelde boete schommelt rond de 75 euro.
Ook wapens en winkeldiefstal
Wie met een kleine hoeveelheid XTC op zak wordt betrapt, kan kiezen voor een boete. Ook mensen die een verboden wapen bij zich hebben - geen kalasjnikov, maar bijvoorbeeld een knipmes of pepperspray - kunnen hun straf met één QR-code "afkopen." Per verboden wapen betaal je tweehonderd euro boete. Ook voor winkeldiefstallen blijkt het een handig middel om geld in het laadje te brengen, ondanks dat dit in absolute aantallen nog een klein gegeven is. In 2023 was er een stijging van 115 procent.
Strijd tegen straffeloosheid
Bij de FOD Justitie is men tevreden met de cijfers. "Het is een systeem dat een doeltreffende reactie biedt om het gevoel van straffeloosheid bij daders én slachtoffers van kleine criminaliteit tegen te gaan."
(Foto: Pixabay)
