Het was een wetenschappelijke doorbraak in 2015. Andrew Read en zijn collega’s toonden aan dat vaccinatie kan leiden tot de evolutie van gevaarlijkere varianten van een virus. Bij kippen. Read is hoogleraar biologie aan de universiteit van Pennsylvania State.
De studie toonde empirisch aan dat vaccinatie tegen de ziekte van Marek een hogere virulentie bevorderde; zonder menselijke tussenkomst met vaccinatie sterven de kippen immers te snel om een virusoverdracht te laten plaatsvinden, maar gevaccineerde gastheren - kippen in dit geval - kunnen zowel langer in leven blijven als het virus doorgeven.
De ziekte van Marek of Marekse verlamming is een zeer besmettelijke ziekte bij kippen veroorzaakt door een herpesvirus en is een van de meest voorkomende aandoeningen bij pluimvee.
Wetenschapper Andrew Read had toen nooit gedacht dat hij zich vandaag, zes jaar later, voortdurend zou moeten verantwoorden voor zijn wetenschappelijke theorie die volgens hem misbruikt - en vooral verkeerd begrepen - wordt door antivaxers.
De wetenschappers maken in de studie van 2015 een onderscheid tussen "perfecte vaccins", die voorkomen dat mens of dier ziek wordt en tegelijkertijd voorkomen dat de infectie op anderen wordt overgedragen, en "lekkende vaccins", zoals die tegen de ziekte van Marek bij kippen, die de ziekte voorkomen, maar niet de virale overdracht.
De nieuwe bevindingen waren fascinerend, maar ze zijn slechts aangetoond met één specifieke ziekte bij dieren, verklaarde Joanne Devlin, een veterinaire viroloog aan de Universiteit van Melbourne in Australië, die niet betrokken was bij de studie. "Ik zou op mijn hoede zijn om te ver naar andere situaties te extrapoleren", vertelde Devlin in 2015 al aan Live Science. "We gebruiken vaccins bij mensen heel anders dan bij dieren, en de vaccins zelf zijn ook helemaal anders."
Antivaxers vandaag hebben die studie van Read ook gelezen en stellen dat die hypothese van lekkende vaccins ook wel eens het geval zou kunnen zijn met Covid-19. Mensen die volledig gevaccineerd zijn, geven de deltavariant toch ook door? Misschien hebben ze dan de studie niet goed gelezen aangezien Read via de studie net aangeeft dat de niet-gevaccineerde kippen het grootste risico lopen.
De theorie suggereert dat extreem virulente pathogenen de neiging hebben om in de natuur te evolueren om minder dodelijk te worden, zodat ze niet al hun potentiële gastheren doden voordat ze tijd hebben om zich te verspreiden. Een lekkend vaccin verlaagt deze evolutionaire druk om minder virulent te worden: naarmate de ziekteverwekker tussen gevaccineerde gastheren passeert, kan het virulentie krijgen zonder ze te doden - met ernstige gevolgen voor niet-gevaccineerde gastheren die het tegenkomt. Bij kippen, stelt Read de laatste weken in diverse tussenkomsten. Volgens hem is er dan ook geen vergelijking mogelijk met Covid-19 vandaag. Of de antivaxers die wetenschappelijke uitleg aanvaarden, is verre van zeker. Read zal de komende weken nog vaak aan bod komen.
