Vlaamse regering maakt jacht op fiscale sluipwegen: schenkings- en erfenisregels op de schop.
Er zit beweging in het Vlaamse belastinglandschap. De Vlaamse regering bereidt zich voor om met een royale geste de erftaks te verlagen, maar ze zet tegelijk het mes in enkele fiscale achterpoortjes die al te gretig door gewiekste belastingontwijkers werden gebruikt. Een van de grootste wijzigingen? De verdachte periode voor schenkingen gaat van drie naar vijf jaar. Dat betekent dat wie een schenking ontvangt, pas na vijf jaar kan ademhalen zonder vrees voor onverwachte belastingclaims. Deze aanpassing is slechts één stap in een bredere hervorming van de erf- en schenkingswetgeving.
Einde aan de erftaks voor kleintjes?
De Vlaamse regering heeft een royale som van 350 miljoen euro opzijgezet om de erfenisbelasting te verlichten tegen het einde van de huidige legislatuur. Minister van Financiën Ben Weyts (N-VA), die de schatkist overneemt, staat voor de uitdaging om dit geld slim te besteden. Wat al wel vaststaat, is dat vooral kleine en middelgrote erfenissen zullen profiteren van de lagere tarieven. De erfenisbelasting eerlijker maken voor de doorsnee Vlaming - dat is naar eigen zeggen het doel - zodat er minder tranen vloeien bij de afhandeling van het testament van een geliefde.
Doch, het geld moet ergens vandaan komen, en daar zit het addertje onder het gras. De Vlaamse regering heeft in haar begroting al een bescheiden bedrag van 40 miljoen euro gereserveerd om dit gat te vullen. Dat geld moet onder meer komen uit de verlenging van de verdachte periode bij schenkingen.
De verdachte periode: meer tijd, meer risico
Wie vandaag een schenking ontvangt, moet deze niet noodzakelijk aangeven. Geen aangifte, geen belasting. Maar er is een addertje: als de schenker binnen de drie jaar na de schenking overlijdt, moeten er alsnog successierechten worden betaald. Die kunnen oplopen tot een stevige 27 procent voor bedragen boven de 250.000 euro. Als je je schenking wél aangeeft, betaal je slechts 3 procent. Dit kleine percentage lijkt een faire deal in vergelijking met de potentiële financiële aderlating die een plots overlijden kan veroorzaken.
De Vlaamse regering gaat nu echter een stap verder. Door de verdachte periode te verlengen van drie naar vijf jaar, hoopt ze nog meer mensen over de streep te trekken om hun schenkingen onmiddellijk te laten registreren. "Het risico dat je 27 procent moet betalen als je pech hebt, wordt gewoon te groot," zegt fiscaal expert Michel Maus (VUB). in ‘Het Nieuwsblad’. Toch zal deze verlenging vooral bij grote bedragen het verschil maken. Voor kleinere schenkingen zal de impact beperkt blijven, zeker omdat de erftaks voor deze categorieën zal dalen.
Familiebedrijven onder het vergrootglas
Een andere prominente wijziging betreft familiebedrijven. De overheid had eerder een nultarief ingevoerd om kleine ondernemingen vlotter van generatie op generatie te laten overgaan, zonder dat de belastingdruk een hypotheek legde op de toekomst van het bedrijf. Een nobel streven, maar in de praktijk een speeltuin geworden voor fiscale acrobaten. Steeds vaker werd het nultarief misbruikt om privéwoningen of niet-bedrijfsmatig vastgoed belastingvrij onder te brengen in de familievennootschap. Door deze constructies ontsnapte privaat bezit aan de erfenisbelasting, en dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.
De Vlaamse regering grijpt nu in. Voortaan zal privaat vastgoed niet meer belastingvrij in een familiebedrijf gestopt kunnen worden, tenzij het strikt relevant is voor de onderneming. Ook de patrimonium- en immobiliënvennootschappen die door rechterlijke uitspraken onder de gunstregeling vielen, moeten hun fiscale voordelen binnenkort opnieuw in de schatkist storten.
Misbruik via stichtingen aangepakt?
Tot slot staat ook de aanpak van private stichtingen op de agenda. Deze structuren worden steeds vaker ingezet als sluwe vehikels om successierechten te ontwijken. Het grote probleem? De controle op deze stichtingen is een federale bevoegdheid. Vlaanderen kan de federale regering slechts vriendelijk verzoeken om strenger toezicht te houden op deze belastingconstructies. Maar met een nog steeds lopende formatie en een krappe politieke agenda, is het maar de vraag of dit dossier snel een antwoord zal krijgen.
