De Raad voor de Journalistiek heeft een nieuwe richtlijn over het gebruik van artificiële intelligentie (AI) in de journalistiek goedgekeurd.
De Raad voor de Journalistiek (RvdJ) is een onafhankelijke instantie voor journalistieke zelfregulering en behandelt vragen en klachten over journalistieke beroepsethiek. De Raad is een initiatief van de Vlaamse Vereniging van Journalisten en van (verenigingen van) mediaorganisaties, uitgevers, omroepen, persagentschappen en productiehuizen die samen een vereniging zonder winstoogmerk hebben opgericht.
De richtlijn van de RvdJ gaat in op de verantwoordelijkheid van de (hoofd)redactie en de transparantie naar het publiek bij het gebruik van AI, zowel bij de productie van artikels als bij de verspreiding ervan. Tegelijk heeft de Raad een nieuw artikel over transparantie opgenomen in de Code.
Met de nieuwe richtlijn hoort de Raad voor de Journalistiek bij de gangmakers in Europa die in hun Code aandacht besteden aan het gebruik van artificiële intelligentie. De gedachtewisseling binnen de Raad begon twee jaar geleden en is net op tijd afgerond, nu de maatschappelijke discussie over ChatGPT en andere AI-toepassingen volop woedt.
In combinatie met het nieuwe artikel over transparantie luidt de richtlijn over AI als volgt.
Artikel 12. De journalist is transparant over zijn opdracht, aanpak en manier van werken. In de mate van het mogelijke en voor zover dit relevant is communiceert hij hierover duidelijk aan zijn publiek.
Richtlijn bij artikel 12. Artificiële intelligentie kan een rol spelen bij de garing, redactie, productie en verspreiding van nieuwsitems, zoals artikels, reportages, illustraties, infografieken enz. In zulke deels of volledig geautomatiseerde processen spelen redactionele keuzes een rol. Die keuzes moeten voldoen aan de principes van de Code.
De redactie is verantwoordelijk voor deze redactionele keuzes, waarbij de eindverantwoordelijkheid ligt bij de hoofdredactie. De hoofdredactie waarborgt de principes van de Code bij de ontwikkeling van systemen die deels of volledig worden gedreven door artificiële intelligentie. Ze waakt over de toepassing en implementatie van deze principes ten aanzien van de systeemontwikkelaars. Ze is te allen tijde verantwoordelijk voor het informatieaanbod, ongeacht de manier waarop het wordt geproduceerd en ongeacht het kanaal of de vorm waarin het wordt aangeboden.
De redactie communiceert transparant over geautomatiseerde nieuwsproductie en personalisering van nieuwsaanbod, zodat het voor de gebruiker duidelijk is wanneer nieuwsitems op basis van artificiële intelligentie gemaakt of geselecteerd zijn.
De redactie geeft aan wanneer een nieuwsitem of een onderdeel van het informatieaanbod deels of volledig geproduceerd is op basis van geautomatiseerde processen en verwijst in de mate van het mogelijke naar de bronnen waarop het item gebaseerd is.
De redactie geeft aan wanneer een onderdeel van het informatieaanbod geselecteerd of gediversifieerd is op basis van profiel of mediagebruik.
foto Vlada Karpovich pexels
