Burgerlijke ongehoorzaamheid versus schuldig verzuim.
De laatste Nationale Veiligheidsraad heeft – jammer genoeg – definitief bewezen dat WilmèsII geen enkel democratisch draagvlak heeft. Het is du jamais vu dat de Belgische bevolking zich zo massaal afkeert tegen de beslissingen van een federale regering. De universiteiten van het land roepen hun studenten - en impliciet iedereen in het land - op om de versoepelingen van de Nationale Veiligheidsraad niet te volgen.
“In de aula zitten de studenten allemaal netjes gespreid, maar daarna zouden ze vanaf nu probleemloos groepjes van vijf mogen vormen, zonder mondmasker of afstand houden. Je hoeft geen profeet zijn om te weten wat het gevolg daarvan is”, zegt de rector van de Universiteit Antwerpen, Herman Van Goethem, in Het Nieuwsblad. “Tegelijk is dit een boodschap tegenover het hele coronabeleid. Ik ben ook niet de enige die zich zorgen maakt, zelfs de Europese Commissie zegt dat dit nu niet het moment is om te versoepelen. Maar de politici lijken wereldvreemd. Ze zitten vast in hun eigen redeneringen.”
De waarschuwende mail die de studenten in hun mailbox kregen, is volgens de rector geen vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid, maar net een uiting van burgerzin.
De rector is lang niet de enige die zijn ongenoegen uit over het politieke beleid, elke wetenschapper die in beeld of krant verscheen, schreeuwde zijn/haar ongeloof uit over versoepelende maatregelen. Drie prominente artsen, Geert Meyfroidt, voorzitter van de Belgische spoedartsen (BeCEP) Jan Stroobants en voorzitter van Domus Medica Roel Van Giel, kropen in hun pen en posten een open brief. “Dat de Nationale Veiligheidsraad de perceptie heeft gecreëerd dat alle coronamaatregelen versoepeld kunnen worden, is catastrofaal”, klinkt het. Zij kregen ondertussen de steun van zowat de hele zorgsector.
Wilmès kwam een dag na de Nationale Veiligheidsraad met een heel bijzondere verklaring in het parlement: “Ik kan nu al zeggen dat het risico groot is dat we binnenkort met nieuwe beperkingen zullen komen.” Kon dat gisteren niet?
De integrale brief:
Op woensdag 23 september heeft de Nationale Veiligheidsraad een aantal nieuwe maatregelen voorgesteld. Iedereen in de samenleving en dus zeker ook de huisartsen, spoedartsen en intensivisten keken hoopvol uit naar deze aankondigingen. De verbazing, ja zelfs het ongeloof na de persconferentie was des te groter.
Vooreerst hebben wij heel veel begrip en respect voor elke burger die al maanden het beste van zichzelf geeft om zich zo goed mogelijk aan te passen aan de nieuwe realiteit. Veel van de genomen maatregelen zijn niet leuk en tegennatuurlijk. We beseffen ook dat ze een enorme impact hebben op de economie. Dit volhouden is geen evidentie. Maar we doen het om onszelf maar ook de meest kwetsbaren in de maatschappij te beschermen. We willen daarom ook iedereen oproepen om te blijven volhouden want enkel samen kunnen we deze pandemie de baas.
Maar hoe graag we het ook anders hadden gezien, er is ook de realiteit van het ‘virus’.
De realiteit is dat de curve van het aantal besmettingen steil omhooggaat, dat het virus zich snel aan het verspreiden is en dat het nu niet meer alleen de jongeren zijn maar ook de andere leeftijdscategorieën die besmet raken.
De realiteit is dat de druk op de huisartsgeneeskunde vandaag al gigantisch is, dat het aantal ziekenhuisopnames aan het toenemen is en dat ook het aantal opnames op intensieve zorg eenheden toeneemt.
De realiteit is ook dat er geen enkele reden is om aan te nemen dat de patiënten vandaag minder ziek zouden worden van het coronavirus dan tijdens de eerste golf.
De realiteit is dat we ondertussen geleerd hebben dat de timing van maatregelen op zijn minst even belangrijk is als het type van maatregelen.
De Nationale Veiligheidsraad had een unieke kans om de omslag te maken naar een nieuw systeem voor de toekomst. Want ja, de rationale van een aantal maatregelen was verdwenen en ja, we hebben nood aan een helder, duidelijk en eenvoudig systeem voor de volgende maanden.
Dat men dus wil rationaliseren in maatregelen (bv. geen mondmaskers in open lucht) en wil snoeien in de wildgroei van lokale richtlijnen is een goede zaak maar dat men dan tegelijk de perceptie heeft gecreëerd dat alle maatregelen versoepeld kunnen worden (meer contacten, meer feesten, kortere quarantaine) is catastrofaal. Dit, gecombineerd met het ontbreken van enig kader voor de volgende maanden (zoals het voorgesteld scoresysteem naar Iers model), is een dodelijke mix.
Als artsen, verpleegkundigen en alle zorgverleners die dagelijks op het terrein functioneren weten we wat het resultaat zal zijn. De curve zal de volgende weken exponentieel blijven toenemen, het aantal ziekenhuisopnames zal toenemen, de druk op de intensieve zorg eenheden zal sterk verhogen, met alle gevolgen van dien.
De reguliere zorg zal terug een stuk uitgesteld moeten worden (je kan immers maar 1 patiënt tegelijk op je consultatie zien of in een ziekenhuisbed leggen) maar vooral: men zal binnen enkele weken veel hardere maatregelen moeten nemen die niet nodig waren geweest als men de moed had gehad om nu de juiste beslissingen te nemen.
De medische, sociale maar ook economische impact zal gigantisch zijn.
Zijn wij doemdenkers, zijn wij bangmakers? Neen, wij zijn de mensen op het veld. Wij zijn de artsen, verpleegkundigen en zorgverleners die weer letterlijk dag in dag uit alles uit de kast zullen mogen halen om al die vermijdbare zorg op te vangen.
Wij zijn de zorgverleners, verpleegkundigen en zorgverleners voor wie de burgers terug om 20.00 uur zullen gaan applaudisseren.
Wij zijn diegenen die het puin zullen gaan mogen ruimen op medisch vlak.
Wij hopen dat de Nationale Veiligheidsraad dus geen 14 dagen wacht om deze adviezen bij te sturen. De huidige stand van de epidemie laat op dit moment maar één keuze over: drastisch ingrijpen in de gebieden waar het helemaal misloopt (bv. Brussel), verminderen van het aantal contacten en aanscherpen van de maatregelen. Alleen zo kunnen we de scholen openhouden, een deel van de economie redden en de kwetsbaren in onze maatschappij redden. Zo niet stevenen we af op een vermijdbare slechte sequel van de eerste golf en dat is meer dan schuldig verzuim.
Prof. dr. Geert Meyfroidt - Dienst Intensieve Geneeskunde UZ Leuven & Voorzitter Belgische Vereniging Intensieve Geneeskunde
Dr. Jan Stroobants - Voorzitter Belgische spoedartsen (BeCEP – Belgian College of Emergency Physicians)
Dr. Roel Van Giel - Voorzitter Domus Medica
